اپراتور مجازي شبکه تلفن‌همراه نوعي اپراتور تلفن همراه است که داراي بسترهاي مخابراتي لازم براي ارسال مکالمات و داده‌ها نيست؛ بلکه ترافيک شبکه اپراتور ميزبان (MNO) را بصورت عمده خريداري نموده و سپس با برند خود اقدام به فروش خدمات در بازار مي‌نمايد.
وايمکس نيوز - از آنجا که MVNOها غالباً سازمانها و برندهايي هستند که نفوذ مناسبي در بازار حوزه فعاليت خود داشته اما تجربه يا زيرساخت لازم جهت فعاليت در حوزه تلفن همراه را ندارند، اين نوع اپراتورها مي-توانند از طريق همکاري با شرکت‌هاي توانمندساز (اپراتور تامين کننده) شبکه مجازي تلفن همراه(Mobile Virtual Network Enabler - MVNE) وارد اين بازار شوند.
MVNEها با دارا بودن بستر فيزيکي و زيرساختهاي مناسب براي ارسال مکالمات و داده¬ها، MVNOها را جهت جذب مشترکان جديد و دستيابي به بازارهاي خاص منظوره (گوشه) به MNOمتصل مي‌کنند.
با وجود اينکه ورود MVNOها به بازار تلفن همراه، افزايش رقابت، سرويس‌هايي با قيمت کمتر و کيفيت بالاتر و رضايتمندي مشتريان را در پي خواهد داشت اما از نقطه‌نظر اپراتورهاي ميزبان اين تغيير ممکن است به صورت يک تهديد در نظر گرفته شود که دلايل بسياري براي رد اين نقطه نظر ميتوان برشمرد.
با وجود چنين فضايي در بازار اپراتورهاي مجازي، در برخي کشورها ارتباط بينMNO و MVNO با دخالت سازمان تنظيم مقررات ساماندهي مي‌شود اما در برخي ديگر از کشورها مانند ايران، اين امر به صورت توافقي انجام مي‌پذيرد.
موارد متعدد در کشورهاي مختلف بيانگر اين واقعيت است که ماهيت توافق ميان اپراتور مجازي و ميزبان، از اهميت بسزايي برخوردار بوده و نقش تعيين‌کننده‌اي در بقاء و موفقيت اپراتورهاي مجازي دارد.
برخي تحليلهاي اقتصادي، دخالت يا عدم دخالت سازمان تنظيم مقررات در توافق بين اپراتور مجازي و ميزبان را مورد بررسي قرار داده¬اند. موافقان بر اين باور هستند که بدون دخالت سازمان تنظيم، اپراتورهاي مجازي مجال ورود به بازار يا بقاي طولاني مدت در آن را نخواهند داشت چرا که انتظار مي‌رود با گذشت زمان، اپراتورهاي ميزبان بهاي فروش عمده را افزايش داده تا بتوانند با خارج کردن MVNOها سهم بيشتري از بازار را در اختيار بگيرند.
از سوي ديگر، تصور مخالفان دخالت سازمان تنظيم بر اين است که احتمال دارد اين سازمان، قيمت پاييني براي فروش عمده در نظر بگيرد و اين نيز به نوبه خود باعث کاهش رقابت بر سر زيرساختهاي ارتباطي و در نتيجه افزايش رقابت در ارائه سرويسها شده که در نتيجه آن عمر رقابت کاهش مييابد.
در نتيجه، طرفين اين توافق يعني اپراتورهاي مجازي و ميزبان، به منظور ارتقاء کيفيت محصولات و رضايتمندي مشترکان ميبايست با يک آينده‌نگري خاص، مواردي همچون نوع ارائه سرويس و چگونگي آن، کارايي و کيفيت سرويسهاي ارائه شده، امکان واگذاري فروش عمده، مدت زمان تسويه‌حساب، شرايط تخمين ميزان فروش، محرمانه نگاه داشتن اطلاعات مربوط به طرفين، محافظت از اطلاعات و داده‌هاي مشترکان، شرايط مربوط به قطع همکاري و زمان مورد نياز براي اپراتور مجازي جهت منتقل شدن به يک اپراتور ميزبان ديگر و مواردي از اين قبيل را در نظر بگيرند چرا که علاوه بر اهميت مدل تجاري ارائه شده، هر يک از مفاد بالا ميتواند زمينه‌ساز موفقيت يا عدم موفقيت يک اپراتور مجازي باشد.
در حال حاضر سازمان تنظيم مقررات ايران فرصت چند ماهه‌اي براي برقراري توافق بين اپراتورهاي مجازي (که توافق اصولي دريافت کرده‌اند) و اپراتورهاي ميزبان در نظرگرفته است. برقراري تفاهمي که همه فاکتورهاي موثر را دربرداشته باشد و آينده موفقيت‌آميزي براي تمام بازيگران اين عرصه فراهم آورد، در اين بازه زماني، امري دشوار است چرا که اپراتورهاي مجازي و ميزبان غالباً نگرش متفاوتي نسبت به ملاحظات يکديگر دارند.
بنابراين حضور يک MVNE مناسب نه تنها به عنوان توانمندساز زيرساخت اپراتور مجازي الزامي است بلکه در اين برهه زماني، ميتواند نقشي موثري در همگرايي نگرش‌هاي طرفين داشته باشد.
براي ايفاي چنين نقشي از سوي يک MVNE، ويژگي‌هاي زير بسيار تعيين‌کننده است:
• آگاهي کامل از ملاحظات و چگونگي تعامل با اپراتور ميزبان از طريق سابقه همکاري طولاني مدت با آن
• توانايي تسهيل برقراري ارتباط ميان اپراتورهاي مجازي و ميزبان به وسيله شناخت کامل از شبکه اپراتور ميزبان و دست يافتن به کانال اختصاصي مذاکره با اپراتورها با استفاده از تجارب قبلي
• داشتن تيم‌هاي پشتيباني و مانيتورينگ با تجربه و مورد اعتماد در ميان اپراتور ميزبان
• داشتن تيم‌هاي توسعه دهنده فني و نوآور براي اعمال سريع سياست‌گذاري‌ها و تغييرات مورد نظر اپراتورهاي مجازي با مدل‌هاي تجاري گوناگون
• تسلط بر بازار سرويسهاي ارزش افزوده و درک نيازهاي مشترکان ايراني.
هم‌اکنون، شمار بسياري از MVNEهاي خارجي که تجربه کار در سطح بين المللي دارند، خواهان فعاليت در داخل ايران هستند در صورتيکه ويژگي‌هاي اشاره شده، حاکي از اين واقعيت است که داشتن تجربه اجرايي در زمينه پياده‌سازي اپراتورهاي مجازي امري لازم بوده ولي کافي نيست و براي رسيدن به موفقيت، نيازمند حضور مستمر و طولاني مدت در بازار داخلي و نيز برخورداري از دانش و تجربه وسيع در حوزه‌هاي مربوطه است.
مطمئناً يک MVNE داخلي با داشتن تجربه ارائه سرويسهاي مديريت شده (Managed Services) و با تکيه بر شناخت درست و کامل از اپراتور ميزبان و همچنين با تاکيد بر واقعيت در دسترس بودن و استفاده از نيروهاي بومي که از ديد اپراتور ميزبان عدم وجود آن، چالشي انکار ناپذير است، به راحتي ميتواند راهکارهاي درست را در اختيار اپراتورهاي مجازي داخلي قرار دهد.
اين امر نشان‌دهنده واقعيتي است که MVNEهاي داخلي مي‌توانند به صورت مستقل يا با سرمايه‌گذاري مشترک MVNEهاي خارجي تاثير قابل توجهي در بازار اپراتورهاي مجازي داشته باشند.
الناز علي‌اکبري- کارشناس ارشد پروژه MVNE شرکت پيک‌آسا
منبع : تسنيم