بانکداري نوين به دليل حجم عظيم تراکنش‌هاي مالي، دورکاري، تجارت‌هاي بين قاره‌اي و سرعت بالاي انجام امور، ناچار به استفاده از سيستم‌هاي جديد الکترونيکي است؛ امري که مستلزم وجود زيرساخت‌هاي تکنولوژيکي لازم و از آن مهمتر تضمين امنيت تبادلات در اين درگاه بزرگ است.
وايمکس نيوز- در توسعه و ترويج استفاده از خدمات بانکداري الکترونيکي نهادهاي مختلفي از جمله وزارت ارتباطات، بانک مرکزي، وزارت امور اقتصادي و حتي قوه قضاييه درگير هستند. هرکدام از اين نهادها اگر در حوزه ايجاد زيرساخت، اعطاي مجوز و قانون‌گذاري وظايف خود را انجام ندهند يک فرايند بانکي الکترونيکي شکل نمي‌گيرد اما بارزترين شکل استفاده از خدمات بانکداري الکترونيک، در کارت‌هاي بانکي ديده مي‌شود و اين روزها مهمترين مساله در اين ارتباط تضمين امنيت اين کارت‌هاست.
ابعاد مهم بانکداري الکترونيکي زماني بيشتر نمود پيدا مي‌کند که متوجه حجم عظيم کاربران درگير در استفاده از اين خدمات شويم. آمارهاي بانک مرکزي نشان مي‌دهد که تا ابتداي سال جاري حدود 414 ميليون کارت بانکي در انواع مختلف صادر شده است، بر اين اساس نزديک به 271 ميليون کارت برداشت، يک ميليون و 470 هزار کارت اعتباري، حدود 140 ميليون کارت هديه و خريد و همچنين يک ميليون و 970 هزار کارت الکترونيک صادر شده و در دست مردم در حال گردش بوده است.
امنيت کارت‌هاي بانکي زير سوال رفت
کارت‌هاي بانکي که کاربردهاي مختلفي از برداشت پول تا خريد و جابجايي و نقل و انتقال را براي مشتريان انجام داده و داراي مشخصه‌هاي امنيتي از جمله نام صاحب کارت و يا نوار مغناطيسي هستند که اطلاعات مهمي مانند اطلاعات هويتي دارنده کارت در آن درج مي‌شود. اين همان موضوعي است که اکنون مورد توجه قرار دارد. کارشناسان حوزه بانکداري الکترونيک معتقدند با اينکه سيستم بانکداري الکترونيک در ايران مطمئن است، اما جزو معدود خلاءهاي امنيتي آن را مي‌توان وجود همين کارت‌هاي مغناطيسي اعلام کرد.
آيدين آرنگ - کارشناس حوزه بانکداري الکترونيکي- در گفت‌وگو با ايسنا، فناوري مورد استفاده در کارت‌هاي بانکي فعلي را قديمي توصيف کرد و گفت: کارت‌هاي مغناطيسي موجود در بازار ايران پاسخگوي نيازهاي روز جهاني عرصه بانکداري الکترونيکي نيستند. کارت‌هاي بانکي تراشه‌دار جديد که درحال حاضر در بسياري از کشورها مورد استفاده قرار مي‌گيرد، اصطلاحا قابليت تبديل به کيف پول را دارند؛ به اين صورت که مي‌توانند پرداخت‌هاي خرد را به صورت خودکار انجام مي‌دهند به علاوه اينکه امنيت بالاتري هم دارند.
آرنگ با اشاره به اينکه خدمات بانکداري الکترونيک در ايران نو پاست، گفت که در گذشته اينگونه مشکلات امنيتي بانکداري در کشور کمتر ديده مي‌شد؛ اما در حال حاضر و همزمان با توجه و آشنايي بيشتر با تکنولوژي کارت‌هاي مغناطيسي، سوءاستفاده از آنها نيز بيشتر شده است. در ايران در بسياري از مغازه ها مشتريان با در اختيار کذاشتن کارت و اعلام رمز به فروشنده اين فرصت را به سواستفاده کنندگان مي‌دهند تا از کارت آنها سوءاستفاده شود.
کارت‌هاي بانکي موجود در ايران همه از نوع مغناطيسي هستند که همه اطلاعات بانکي صاحبان حساب را در خود جاي مي‌دهند. همين مساله باعث مي‌شود تا به راحتي بتوان از آنها سوءاستفاده کرد. برخي از سوء استفاده‌گران با نصب دستگاهي (اسکيمر) در کنار کارت‌خوان‌ها اطلاعات داخل کارت را کپي و با دسترسي به رمز مشتري بعدا از حساب او سوءاستفاده مي‌کنند.
در همين باره آرش وزوايي - کارشناس حوزه بانکداري الکترونيکي- به مساله به روز نبودن شبکه پرداخت بانکي در کشور اشاره کرد و گفت: در حال حاضر اکثر کشورهاي دنيا براي پرداخت‌هاي خود از کارت‌هاي تراشه‌دار استفاده مي‌کنند که امنيت تبادلات کارتي را تضمين مي‌کند و نگراني از کپي شدن و سوء استفاده از کارت‌هايشان را حل مي‌کند، متاسفانه کارت‌هاي فعلي رايج در کشور کارت‌هاي مغناطيسي و مربوط به دهه 80 ميلادي هستند و احتمال تقلب و کپي شدن اطلاعات آن وجود دارد.
اما کارت‌هاي رايج براي انجام خدمات بانکي در کشور کارت‌هاي مغناطيسي است. اين کارت‌ها داراي يک نوار مشکي رنگ برروي خود هستند که اطلاعات حساب بانکي فرد را در خود دارد که اين نوار به گفته کارشناسان قابل کپي شدن و در نتيجه هک شدن است. اکنون و با پيشرفت‌هاي تکنولوژيکي در حوزه فناوري اطلاعات ضرورت استفاده از کارت‌هاي بانکي با فناوري‌هاي نوين تراشه‌اي براي جلوگيري از کپي شدن اطلاعات کاربران بيشتر از گذشته احساس مي‌شود.
منافع بانکداري الکترونيکي دقيقا چيست؟
بانکداري الکترونيکي در کاهش ترافيک، کاهش هزينه‌هاي سوخت، کاغذ و زمان موثر خواهد بود. همچنين اين سيستم به طور مستقيم در ايجاد فرصت‌هاي نهان اقتصادي براي شرکت‌ها موثر است. استفاده از اطلاعات تراکنش‌هاي الکترونيکي باعث مي‌شود تا شرکت‌هاي خرد و بانک‌هاي کلان با استفاده از اطلاعات تراکنشي مشتريان خود بتوانند برنامه‌ريزي‌هاي متناسبي را در حوزه مالي داشته باشند.
مهدي رزمي از ديگر کارشناسان بانکداري الکترونيکي درباره فرصت‌هاي بانکداري الکترونيکي براي اقتصاد کشور اظهار کرد: اين گونه خدمات الکترونيکي علاوه بر اينکه باعث ايجاد رونق در کسب و کارهاي فعلي مي‌شود، موجب ايجاد کسب و کارهاي جديد و اشتغالزايي نيز مي‌شود. امروزه استارت‌آپ‌هاي جديدي در زمينه‌هايي مانند خريد الکترونيکي به وجود آمده که پيرامون خود مشاغلي را نيز به وجود آورده است.
رزمي در ادامه با انتقاد از به روز نبودن قوانين بانک مرکزي در حوزه بانکداري الکترونيکي يکي از عوامل رشد نيافتگي اين بانکداري را نبود قوانين متناسب در اين حوزه ارزيابي کرد و گفت: فرض کنيد يک تکنولوژي جديد وارد کشور مي‌شود و شروع به ارائه خدمات مي‌کند اما به دليل به وجود آمدن يک مشکل کوچک بانک مرکزي اقدام به لغو مجوز آن شرکت مي‌کند. اين مسئله به دليل عدم شناخت جدي بانک مرکزي به وجود مي‌آيد که در نهايت باعث مي‌شود تا حرکت به سمت تکنولوژي هاي جديد در اين حوزه کند شود.
سود سرشار بانک‌ها از انباشت سرمايه مردم در نزد آنها حاصل مي‌شود. بانک‌ها با سپرده‌هاي مردم در فعاليت‌هاي اقتصادي و مالي گوناگوني مشارکت مي‌کنند و سود کلاني را به دست مي‌آورند. براي همين است که بانک‌ها براي جذب سپرده‌هاي مردم متحمل تبليغات عظيم تلويزيوني و غير از آن مي‌شوند. در حوزه بانکداري الکترونيکي هم به همين شکل است. بانک‌ها هرچقدر بتوانند نظر مردم را در استفاده از خدمات الکترونيکي خود بيشتر جلب کنند نرخ تراکنش‌هاي مالي و انباشت ثروت در نزد خود را بيشتر مي‌کنند. براي همين هم هست که بانک‌ها نه تنها هزينه‌اي بابت خدمات خود به مردم دريافت نمي‌کنند بلکه حاضر به فراهم کردن اين خدمات به صورت کاملا رايگان هم هستند.
آيا بانک‌ها واقعا در ارائه خدمات بانکداري الکترونيکي ضرر مي‌کنند؟
ما همچنين به نظام جامعي براي پاسخ‌گويي به وضعيت بازار نياز داريم. در حوزه بانکي در يک طرف بانک‌ها قرار دارند که سرويس‌هاي جديد را راه اندازي مي‌کنند و در طرف ديگر مردم قرار دارند که از اين سرويس‌ها استفاده مي‌کنند. بانک مرکزي براي تنظيم اين تعامل، بايد متناسب با شرايط روز عمل کند و در برخورد با مسائل روز قوانين مناسبي را وضع کند.
محمد آجداني - کارشناس حوزه بانکداري الکترونيک - در گفت‌وگو با ايسنا، با بيان اين که فناوري‌هاي نوين اطلاعاتي و ارتباطاتي حوزه کسب و کارها را به طور اساسي متحول کرده است، گفت: بانکداري يکي از حوزه‌هايي است که در استفاده از فناوري‌هاي نوين اطلاعاتي و ارتباطاتي پيشرو بوده است. بانکداري نوين به سمت متمرکز سازي پايگاه‌هاي داده‌اي حرکت مي‌کند. قبلا بايد براي انجام عمليات‌هاي بانکي حتما بايد به همان شعبه‌اي که در آن حساب باز کرده بوديم، مراجعه مي‌کردم اما حالا همه شبعه‌هاي بانکي داراي پايگاه اطلاعاتي واحدي هستند که محدوديت شعبه‌اي را حل کرده است
او در ادامه درباره بحث کارمزد خدمات بانکي نيز اظهار کرد: در ايران بانک‌ها از طريق سود تسهيلات مبادلات پولي هزينه انجام خدمات بانکي را تامين مي‌کنند، در حالي که در واقع بايد اين هزينه‌ها توسط مشتريان اين خدمات و پذيرنده‌هاي آن تقبل شود. اين شرايط باعث مي‌شود تا بانک‌ها هزينه زيادي را بابت ارائه‌ي خدمات الکترونيکي به مشتريان خود پرداخت کنند و در عوض اين هزينه را از محل ارائه تسهيلات خود به مشتريان تامين کنند.
در اين مورد اما نکته قابل ذکر اين است که انجام تراکنش‌هاي بانکي از طريق کارت‌خوان‌ها به دليل تجميع اعتباري که در نزد بانک‌ها به وجود مي‌آورد به خودي خود سودآور است، به طوريکه بانک‌ها حتي حاضر به ارائه رايگان دستگاه‌هاي کارت‌خوان به مشتريان خود هستند. در مورد تازه‌اي حتي يکي از بانک‌ها اخيرا اقدام به ارائه سود کوتاه مدت به صاحبان دستگاه‌هاي کارت‌خوان کرده است.
منبع:ايسنا