تیک نیوز- تابستان سال ۱۳۹۹ اولین سایت‌ 5G در کشور راه‌اندازی شد و در همان سال شرکت‌های ایرانسل و همراه اول چندین سایت را به صورت پایلوت در شهرهای تهران، شیراز و مشهد راه‌اندازی کردند تا شروع ارائه نسل پنجم اینترنت به صورت محدود به کاربران کلید زده شود. در راستای توسعه این فناوری نوین ارتباطی، شرکت‌های ارائه‌دهنده سرویس اینترنت ثابت نسل چهارم یا TD-LTE از جمله مبین‌نت هم تلاش کردند با راه‌اندازی سایت‌ 5G خدمات نسل پنجم موبایل را به سازمان‌ها به صورت گسترده‌تر انجام دهند.

 

حالا تقریباً ۲ سال بعد از این اتفاق و بعد از ایرانسل، همراه اول و مبین‌نت، زی‌تل یکی دیگر از شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنت TD-LTE است که در نظر دارد در سال ۱۴۰۱ اینترنت نسل پنجم را به کاربران خود عرضه کند. جهانگیر آقازاده، رئیس هیئت‌مدیره زی‌تل، در گفت‌وگو با زومیت اعلام کرد که با ارتقای مجوز این شرکت، زی‌تل به‌ دنبال تجاری‌سازی اینترنت 5G است. او در این مورد به زومیت گفت:

 

اخیراً مجوز چهار شرکت ارائه‌دهنده خدمات اینترنت FWA به WTTx ارتقا پیدا کرده و بدین‌ترتیب می‌توانند از تکنولوژی 5G استفاده کنند. مبین‌نت (همراه اول) و ایرانسل در سال ۱۳۹۹ این پروژه را به صورت پایلوت اجرا کردند و ما هم در زی‌تل این کار را انجام دادیم، اکنون همکاران فنی ما به این تکنولوژی به‌صورت کامل مسلط شده‌اند و اگر شرایط تحریمی اجازه دهد امیدواریم در سال جاری این فناوری در زی‌تل تجاری شود.

 

به گفته رئیس هیئت مدیره زی‌تل برای ارائه اینترنت نسل پنجم مواردی فراتر از دانش فنی و تجهیزات مورد نیاز است که اگر محقق شوند و شرایط به‌درستی پیش برود، این شرکت می‌تواند در نیمه دوم امسال وارد فاز تجاری‌سازی این تکنولوژی شود. با توجه به این که مجوز این شرکت برای ارائه اینترنت 5G مختص استان‌های تهران و البرز است؛ زی‌تل صرفاً می‌تواند به کاربران این دو استان سرویس ارائه کند.

 

آقازاده در ادامه اعلام کرد که اینترنت 5G این شرکت مشتریان مختلفی، شامل سازمانی، ساختمانی و کاربران نهایی را هدف قرار می‌دهد. او ارائه اینترنت به ساختمان‌ها را سرویس جدید زی‌تل دانست که امکان استفاده از یک شبکه داخلی اینترنت را برای مجموعه‌ای از واحدهای یک ساختمان فراهم می‌کند. او در این مورد توضیح داد:

 

در این سرویس که در مجموعه ما به نام ایرفایبر (Airfiber) تعریف شده، سرویس 5G در بالای یک ساختمان نصب و یک شبکه داخلی برای آن ایجاد می‌شود. در این شبکه به تمام واحدهای این ساختمان سرویس دیتا داده می‌شود و درنتیجه واحدها می‌توانند در شبکه داخلی ساختمانشان به‌راحتی از امکانات 5G استفاده کنند.

 

یکی از چالش‌های مربوط به توسعه شبکه 5G در کشور، موضوع تخصیص فضای فرکانسی ۳۵۰۰ مگاهرتزی است. پیش از این قرار بود این فضای فرکانسی در سال ۱۴۰۰ به مزایده گذاشته شود تا پهنای باند بیشتری دراختیار شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنت 5G قرار گیرد؛ اما این مزایده هنوز انجام نشده است. نسترن محسنی، معاون امور رادیویی رگولاتوری که خرداد سال گذشته اعلام کرده بود مزایده واگذاری باند ۳۵۰۰ تا یک ماه دیگر (تیر ۱۴۰۰) برگزار می‌شود تا اپراتورهای موبایل هرچه زودتر شبکه نسل پنجم در کشور را توسعه دهند؛ اخیراً در گفت‌وگو با زومیت اعلام کرد که با مشخص شدن مصوبه‌های جدید رگولاتوری برای توسعه فیبرنوری، امسال مزایده واگذاری فرکانس ۳۵۰۰ برگزار خواهد شد.

 

بدین‌ترتیب، این احتمال وجود دارد که شرکت‌ها در عرضه اینترنت نسل پنجم دچار مشکل شوند. آقازاده در این باره به زومیت گفت:

 

هر یک از شرکت‌های دارنده مجوز 5G حدود 60 مگاهرتز از بازه فرکانس 3500 را دراختیار دارد و برای ارائه سرویس 5G فعلاً از همان ظرفیت استفاده می‌کند. در واقع درحال‌حاضر که فضای فرکانسی 3500 را دراختیار نداریم، اپراتورها فعلاً فقط به اندازه ظرفیتی که دارند می‌توانند اینترنت نسل پنجم را به کاربران عرضه کنند.

 

بدیهی است که اگر شرکت‌ها بازه فرکانسی و پهنای باند بیشتری دراختیار داشته باشند، می‌توانند خدمات باکیفیت‌تری ارائه دهند. رئیس هیئت مدیره زی‌تل در این باره اعلام می‌کند: «برای اپراتورهای موبایل پهنای باند ۸۰ مگ مطلوبتر است اما اپراتورهای دیتا با ۶۰ مگ هم می‌توانند سرویس‌دهی کنند و کیفیتشان افت نمی‌کند. بااین‌حال، اگر رگولاتوری بتواند فرکانس بیشتری توزیع کند قطعاً کیفیت بالاتر خواهد رفت.»

 

چالشی به نام تحریم و تأمین تجهیزات

پیش از این، رئیس رگولاتوری اعلام کرده بود که مشکل اصلی توسعه 5G در ایران بحث مالی و سرمایه‌گذاری است. در واقع هزینه سنگین تجهیزات و راه‌اندازی سایت‌ها، تأمین مالی برای این پروژه را به یکی از مهم‌ترین موانع فراگیر شدن این فناوری جدید در کشور تبدیل کرده است.

 

هرچند جهانگیر آقازاده وجود مشکلات مالی در این مسیر را تأیید می‌کند؛ اما معتقد است تأمین هزینه اصلی‌ترین چالش توسعه 5G در زی‌تل نیست:

 

قطعاً همه شرکت‌ها چالش مالی و سرمایه‌گذاری دارند. ما هم این مشکلات را داریم اما از طرف سهام‌داران و تصمیم‌گیران کلان شرکت اقداماتی صورت گرفته و موضوع تأمین مالی به روال طبیعی و البته در چارچوب محدودیت‌های کشور در حال انجام است. به‌طور کلی، چالش مالی تنها دغدغه ما نیست.

 

او معتقد است مهم‌ترین چالش‌های موجود در مسیر توسعه اینترنت نسل پنجم به مسائل خارج از حوزه اختیارات این شرکت مربوط می‌شود: «چالش‌هایی مثل سایت‌یابی، تحریم فناوری‌ها، مسائل مربوط به ترخیص از گمرکات، مشکلاتی که با نهادهای بالادستی داریم و... دغدغه ما است و رفع آن‌ها بسیار دشوار است. البته رگولاتوری برای حل این مسائل بسیار کمک کرده است.»

 

رئیس هیئت‌مدیره زی‌تل قیمت بالای تجهیزات 5G در لایه مشتری را یکی دیگر از چالش‌های مهم در مسیر توسعه نسل پنجم اینترنت در ایران و حتی جهان می‌داند و معتقد است برای حل این مشکل باید چاره‌اندیشی کرد. به گفته آقازاده، شرکت زی‌تل برای رفع این چالش به‌دنبال داخلی کردن این تکنولوژی است تا مودم با قیمت ارزان‌تر به دست مردم برسد، هرچند هنوز تمام امکانات لازم برای این کار وجود ندارد. اقدام دیگر این شرکت برای توسعه اینترنت نسل پنجم تمهیداتی مانند اینترنت ساختمانی و سازمانی است که می‌تواند فاز یک 5G در ایران باشد. زی‌تل ارائه سرویس مستقیم به کاربران را به‌عنوان فاز دوم توسعه 5G در نظر گرفته است.

 

با توجه به هزینه‌های بالای تجهیزات در لایه مشتری این نگرانی وجود دارد که نسل پنجم اینترنت چندان مورد استقبال نگیرد، اما آقازاده معتقد است به مرور زمان و با ارزان شدن مودم‌های 5G و گوشی‌هایی که این فناوری را پشتیبانی می‌کنند، این مشکل برطرف خواهد شد:

 

تکنولوژی‌ها همیشه در ابتدا گران هستند و به تدریج ارزان می‌شوند. این اساساً خصلت فرهنگ تکنولوژی است. درباره 4G هم وضعیت به همین ترتیب بود. درحال‌حاضر، چند گوشی موبایل که گران‌قیمت هستند، اینترنت 5G را حمایت می‌کنند؛ اما از چند سال دیگر که گوشی‌های بیشتری این قابلیت را پیدا کنند، قیمت این محصولات ارزان‌تر خواهد شد و امیدواریم در یک یا دو سال آینده قیمت مودم‌های 5G نیز کاهش پیدا کند.

 

آقازاده امیدوار است که تا زمان فراهم شدن زیرساخت‌های فنی لازم برای 5G، تجهیزات سمت مشتری نیز قیمت معقول‌تری پیدا کند تا امکان ارائه سرویس مستقیم به کاربران فراهم شود.