طرح اینترنت محدود و رایگان فیس بوک که در ماه های اخیر به جریان افتاده بود،چند روز پیش توسط رگولاتوری هند متوقف شد تا پایانی برای طرح بلندپروازانه این سلطان مجازی باشد.اما سوال اینجاست که دقیقا چرا این طرح از طرف مردم و دولت هند طرد شد؟

وایمکس نیوز - راجات آگراوال در مشبل نوشت ، ممکن است فراموش کرده باشیم،اما پاییز گذشته همه چیز برای فیس بوک خوب بنظر میرسید.
در سپتامبر 2015 نخست وزیر هند،نارندا مودی در جلسه ای که در سالن اجلاس منلو پارک کالیفرنیا با مدیرعامل فیس بوک برگزار شده بود، اعلام کرد "برنامه 5 ساله ای برای اتصال فیبر نوری 600 هزار روستای هند در نظر گرفته ایم که هوش از سر همه می پراند."
زاکربرگ در ابتدای جلسه بیانیه ای را قرائت کرد که در آن به اهمیت هند در روند فعالیت فیس بوک اشاره داشت.او گفت در دوره ای نسبت به آینده فیس بوک نامطمئن شده بود،اما استیو جابز از او خواسته بود تا از معابد در هند بازدید کند،جایی که پاسخ نگرانی هایش را در آنها پیدا خواهد کرد،و زاکربرگ هم دقیقا همین کار را انجام داد.جرقه های الهامات زاکربرگ نه تنها نخست وزیر را ، بلکه همه ی مردم هند را که شاهد برنامه بودند در برگرفت.سه ماه بعد فیس بوک در حال پیاده سازی برنامه ای برای دشمن سازی از همان مردمی بود که زاکربرگ تلاش میکرد با آنها ارتباط برقرار کند.قلم های بسیاری در مورد تهدید نقش بی طرفانه فضای اینترنت توسط فیس بوک به کار افتادند.مشبل هم بطور مفصل منازعات بین قانونگذار مخابرات هند و فیس بوک را پوشش میداد،که سرانجام دیروز (21 بهمن) با مسدود کردن پروژه اینترنت رایگان فیس بوک و سایر خدماتش ، به اوج خود رسید.
این امر نشان دهنده ضعف فیس بوک در عمل کردن به یکی از مهمترین ماموریت هایش در اتصال جمعیت محروم از اینترنت جهان به شبکه جهانی است.در مورد اعداد و ارقام تخمین زده می شود که هند دارای 375 میلیون کاربر اینترنت در پایان اکتبر 2015 بوده است،عددی که پیش بینی می شود به 402 میلیون نفر هم برسد.فیس بوک 130 میلیون نفر کاربر در هند دارد که دست کم ماهی یک بار به حساب کاربری خود وارد می شوند. به تقریب میتوان نتیجه گرفت از هر سه کاربر اینترنت،یک نفر از فیس بوک استفاده می کند.اگر تعداد 100 میلیون نفری را که ماهانه از حساب واتس اپ خود استفاده میکنند را به حساب بیاوریم،با فرض اینکه تعداد زیادی از این جمعیت،حساب فیس بوک ندارند،تعداد کاربران سرویس های وابسته فیس بوک به رقمی بالاتر از این هم میرسد.
فیس بوک با طرح اینترنت رایگان خود،قصد داشت تعداد نفراتی را که به سرویس های آنلاین دسترسی دارند را افزایش دهد.در کنفرانسی که در موسسه تحقیقات تکنولوژی دهلی (IIT) در دسامبر گذشته برگزار شد،زاکربرگ اعلام کرد طرح اینترنت رایگان ،15  میلیون کاربر آنلاین با مبدأ هند را وارد شبکه جهانی میکند.همچنین او ادعا کرد نیمی از این جمعیت هم بابت دسترسی به خدمات کامل اینترنت،مبلغی را پرداخت خواهند کرد.

اساسا چنین چیزی اتفاق نمی افتاد
چیزی که در تبلیغات این پروژه از قلم افتاده بود این است که تعداد نفراتی که از طرح رایگان فیس بوک استفاده می کردند،کاربران دست اول این سرویس نبودند، بلکه طبق گزارشات و تحقیقات موسسه Buzzfeed از شرکای تجاری طرح اینترنت رایگان، غالب این کاربران تنها پس از پایان یافتن خدمات اینترنتی خود، به استفاده از طرح فیس بوک تمایل نشان میدادند.ضمن اینکه مراکز اینترنت رایگان، به مشتریان کمک میکردند بطور رایگان به سرویس فیس بوک خود دسترسی داشته باشند، در صورتی که مشترکین سایر سرویس دهندگان مجبور به پرداخت پول برای استفاده از فیس بوک بودند، بنابراین هیچ جای تعجب نداشت که همکاران فیس بوک، بعد از مدتی بابت دریافت خدمات به اصطلاح رایگان، از مشترکین پول دریافت کنند.
زاکربرگ در مرکز تحقیقات تکنولوژی دهلی اعلام کرد " دلیل اصلی که 4 میلیارد نفر به اینترنت دسترسی ندارند، فرای از هزینه و دسترسی به امکانات، این است که آنها نمیدانند اینترنت به چه دردی می خورد." این اعلان حقیقت مهمی را روشن میکند اما در هند بخش اعظم مشکلات در این بخش به هزینه مربوط می شود که باعث نظر نخست وزیر مودی در آغاز مطلب در مورد دسترسی 600 هزار روستای هند به اینترنت و بوسیله فیبر نوری شده بود.
بنا به گزارش رسمی مرکز رگولاتوری هند (همان سازمانی که طرح اینترنت رایگان را مسدود کرده است) ، هند در مجموع دارای 131.49 میلیون ارتباط باند پهن تا آخر نوامبر 2015 بوده است که شامل تمامی سرویس های بالای 512 کیلوبیت بر ثانیه در حوزه خدمات ارتباطات بی سیم ، کابلی ، وایمکس و ماهواره ای می شود.این سطح دسترسی برای جمعیت 1.25 میلیارد نفری هند، تنها کمی بیشتر از 10% جمعیت این کشور را شامل می شود، در صورتی که نیازها واقعا بیش از اینها است.
آنیل دش بعنوان یک متخصص، در پاسخ به نا امیدی زاکربرگ از تصمیم هند، در شبکه فیس بوک، به زاکربرگ توضیح میدهد که چرا ایده اینترنت رایگان رویکرد مناسبی در مورد هند نیست، او اینطور توضیح میدهد که "این ایده ممکن است اساسا ساختار غلطی از ارائه این مدل سرویس ها باشد، به این دلیل که به مردم اختیار یافتن راه حل های فرهنگی و محتوایی مناسب برای خودشان را نمیدهد.چه اتفاقی می افتاد اگر به جای تلاش برای راه اندازی چنین برنامه ای، راهی برای شنیدن و ایجاد ارتباطات واقعی و بدرد بخور برای مردم انجام می شد؟ " نکته اینجا است که به جای اعطای دسترسی نامحدود به خدمات فیس بوک، این امکان وجود داشت تا دسترسی محدود به محتوای کامل اینترنت برای مردم فراهم شود.جای تعجب نیست که فیس بوک در حال حاضر مشغول اجرای پروژه ((وای فای سریع)) در هند است که موسسه های محلی را تشویق میکند تا با خرید سخت افزار ارزان قیمت، مراکز اینترنت وای-فای عمومی ایجاد کنند.حدس میزنید چند نفر از مردم در مورد این پروژه اطلاع دارند؟ مسلما نه چندین میلیون نفری که از اینترنت رایگان فیس بوک بوسیله تبلیغات چند میلیون دلاری اطلاع پیدا کرده اند.

گوگل چطور کار رها شده فیس بوک را ادامه میدهد؟
وزیر ارتباطات هند، راوی شانکار ، قصد دارد امکان دسترسی 100 میلیون کاربر اینترنت را در هفت ماه آینده فراهم کند.برای محقق شدن این ایده یک اپراتور محلی بنام BSNL ماموریت خواهد یافت تا مارس 2017 تعداد 2500 نقطه در کشور را به وای-فای مجهز کند. فیس بوک در صورتی که مسیر اشتباه را انتخاب نکرده بود میتوانست نقش بزرگی در اجرای این پروژه ایفا کند.نخست وزیر هند پس از جلسه با مسئولین فیس بوک، راهی مرکز مدیریت گوگل در کالیفرنیا شد،جایی که مدیرعامل هندی الاصل گوگل، ساندار پیچای اعلام کرد بنا دارد 400 نقطه سرویس وای-فای در ایستگاه های خط آهن سراسری هند ایجاد کند که 100 نقطه از آنها در طول سال 2016 به بهره برداری خواهند رسید.او در وبلاگ رسمی خود در مورد این مشارکت نوشت " حتی با راه اندازی 100 ایستگاه اول از این پروژه، امکان دسترسی اینترنت بوسیله وای-فای برای بیش از 10 میلیون کاربری که روزانه از این مسیر عبور می کنند فراهم خواهد شد.این بزرگترین پروژه مبتنی بر وا-فای در هند و جهان از لحاظ تعداد کاربران خواهد بود."
او اضافه کرد "این سرویس به مراتب سریع تر از سریع ترین تجربه اینترنتی خواهد بود که تا به امروز در هند وجود داشته و به مسافران اجازه میدهد تا از فایلهای ویدئویی با کیفیت در حال انتظار استفاده کنند یا مقصد خود را بررسی کنندو یا به دانلود کتاب، بازی و فیلم برای طول مسیر خود بپردازند.از همه بهتر اینکه چنین سرویسی در ابتدا رایگان خواهد بود و با برنامه ریزی بلند مدت میتواند درآینده با همکاری دیگر شرکا بطور خودجوش به سایر اماکن و ایستگاه هم گسترش یابد."

استقبال گرم از پروژه وای-فای گوگل نشان میدهد که چرا فیس بوک در همان ابتدای مسیر با شکست مواجه شد.در حالی که فیس بوک سرویس بی فایده خود برای دسترسی گزینشی و محدود را پیش پای کاربران می گذاشت، گوگل همه اینترنت را به کاربران و آن هم با سرعتی بالاتر از حد معمول پیشکش میکرد.
هنوز جای بحث هست که آیا پروژه گوگل در بلند مدت عملی خواهد بود یا نه ، اما حداقل برعکس اینترنت محدود فیس بوک که در پی نگاه جهان سومی به هند بود، دست روی مسئله مهمی در زمینه ارتباطات مردم گذاشته است که با کیفیتی مثال زدنی عرضه می شود.
پیغام هند به زاکربرگ این است : هند نیازی به چنین چیزی ندارد،ممنون.