يکي از مهمترين اقدامات صورت‌گرفته در سه سال اخير توسط وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات، توسعه و تکميل شبکه ملي اطلاعات در راستاي «پايداري و استحکام شبکه، استقلال شبکه، امنيت و حفاظت شبکه و افزايش محتوا و خدمات داخلي بومي و گردش داخلي اطلاعات و ترافيک» است.
وايمکس نيوز- بنا بر اعلام مسوولان، با تغييرات انجام‌شده براي ستون فقرات شبکه ملي اطلاعات و نوع فناوري مورد استفاده در آن و همچنين تقويت و افزايش ظرفيت پهناي باند داخلي، پايداري زيرساخت ارتباطي اين شبکه با همکاري نزديک دانشگاه‌ها، مراکز تحقيقاتي و شرکت‌هاي دانش‌بنيان به درجه قابل قبولي ارتقاء يافته‌است.
در اين راستا، اجراي تمامي طرح‌هاي توسعه در همه لايه‌ها با هماهنگي کامل بخش دولتي و خصوصي ذيل طرحي واحد و يکپارچه صورت مي‌گيرد. همچنين در راستاي حمايت از توليد داخل، تجهيزات ساخته‌شده توسط شرکت‌هاي دانش‌بنيان در اين شبکه مورد بهره‌برداري قرار گرفته است.
اما از مهمترين ويژگي شبکه ملي اطلاعات و رکن اساسي آن، استقلال شبکه از جنبه کارکردي و محتوايي است که در اين راستا اقداماتي چون «اصلاح و ارتقاء سامانه نام دامنه کشور يا نظام آدرس‌دهي اينترنتي کشور»، «انتقال نسخه‌اي از سرورهاي مراکز ريشه بين‌المللي نام دامنه‌ها (مراکز تبادل آدرس‌دهي جهاني) به داخل کشور»، «راه‌اندازي مراکز تبادل ترافيک داخلي جهت مسيريابي بهينه ترافيک داخلي»، «اصلاح شبکه و مسيريابي آن» انجام شد.
تا پيش از اين، بخش قابل توجهي از درخواست‌هاي مسيريابي نام دامنه مربوط به محتواي ميزباني شده در داخل از طريق خارج کشور سرويس‌دهي مي‌شد و تفکيکي منطقي بين شبکه داخل کشور و شبکه اينترنت در اين زمينه وجود نداشت که با اصلاحات صورت گرفته اين مشکل برطرف شد.
همچنين با ايجاد مراکز تبادل ترافيک در چهار نقطه کشور و اتصال کليه اپراتورهاي داخلي به آنها، مسيريابي ترافيک داخلي اصلاح گرديده که اين امر گامي مثبت در راستاي تحقق کارکرد و مديريت مستقل شبکه ملي اطلاعات تلقي مي‌شود.
از آنجا که تمامي ترافيک داخلي و خارجي براي کنترل‌هاي امنيتي و حتي پالايش به تهران منتقل و بازتوزيع مي‌شد، اين امر موجب کاهش پايداري شبکه و کيفيت خدمات و در نتيجه ايجاد مانع در توسعه خدمات داخلي شده بود. در حال حاضر، با ايجاد چهار مرکز در چهار نقطه کشور نظام توزيع مراکز کنترل و پالايش محقق و با افزايش قابليت توسعه اين مراکز، امکان توسعه خدمات فضاي مجازي کشور با رعايت کليه الزامات امنيتي فراهم شده است.
ايجاد سامانه تشخيص و مقابله با وبگاه‌هاي جعلي دامنه‌هاي معتبر (Fishing)، راه‌اندازي مرکز هماهنگي براي مقابله با حملات اينترنتي عليه شبکه‌ها و وبگاه‌هاي داخلي (DDOS) و همچنين اقداماتي نظير «پياده‌سازي سامانه و اجراي احراز هويت کاربران خدمات ارتباطي کشور»، «تکميل و راه‌اندازي شبکه ملي آگاه‌رساني، پشتيباني و امداد امنيت فضاي تبادل اطلاعات (شبکه گسترده آپا و 31 مرکز)»، «راه‌اندازي چهار سامانه ملي رصد تهديدات در شبکه ملي اطلاعات شامل سامانه‌هاي کشب شبکه‌هاي بات، کشف بدافزارهاي فعال، کشف نشانه‌هاي اينترنتي آلوده به بدافزار و کشف نشاني‌هاي اينترنتي آسيب‌پذير» در اين راستا انجام شده است.
به منظور افزايش قابل توجه سهم صفحات وب فارسي و داخل از کل صفحات وب دنيا علاوه بر راه‌اندازي مراکز تبادل ترافيک داخلي، راه‌اندازي شبکه توزيع محتوا (CDN) نيز انجام شد.
مهمترين اقدامات براي پياده‌سازي شبکه ملي اطلاعات
تهيه مصوبه الزامات شبکه ملي اطلاعات از شوراي عالي فضاي مجازي، تبيين فني الزامات شبکه ملي اطلاعات و برنامه اقدام کلان شبکه ملي اطلاعات، تعيين اهداف و شاخص‌هاي کمي توسعه زيرساخت‌هاي شبکه ارتباطات کشور تا پايان چشم‌انداز بيست ساله، تعيين شاخص‌هاي کيفي طراحي توسعه شبکه ملي اطلاعات، طراحي برنامه تحول پهن‌باند، تدوين برنامه توسعه شبکه ملي اطلاعات، تدوين پيوست‌هاي فرهنگي، امنيتي، اقتصادي، زيست محيطي و مقرراتي شبکه ملي اطلاعات، افزايش نسبت ترافيک اينترنت داخل به خارج از 15 درصد به 45 درصد از ابتداي دولت يازدهم تاکنون از اقدامات پياده‌سازي شبکه ملي اطلاعات است.
حمايت در راه‌اندازي دو جست‌وجوگر بومي با روند روبه رشد از کسب سهم بازار، راه‌اندازي و بهره‌برداري از مراکز داده منطقه‌اي و تامين زيرساخت‌هاي مورد نياز دولت الکترونيکي در سطح ملي و منطقه‌اي، راه‌اندازي خدمات ابري زيرساختي (LaaS)، حمايت از کسب‌وکارهاي نوپا، طراحي و راه‌اندازي سوئيچ تعاملات بين دستگاهي و اتصال نزديک به 120 دستگاه اصلي کشور، گذار عملياتي شرکت ارتباطات زيرساخت و تعدادي از اپراتورهاي ثابت و همراه کشور به IPv6 و افزايش فضاي آدرس‌دهي شبکه و راه‌اندازي مراکز NIX در چهار مرکز تهران، تبريز، شيراز و مشهد از ديگر اقدامات پياده‌سازي شبکه ملي اطلاعات است که توسط سازمان‌هاي زيرمجموعه وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات انجام شده است.
مهمترين مزايا
ايجاد زيرساخت لازم جهت پياده‌سازي شبکه ملي اطلاعات، بومي‌سازي دسترسي به اطلاعات، جلوگيري از خروج سرمايه‌ها و گردش منابع در داخل، کاهش هزينه سرويس‌هاي اينترنتي، امکان مديريت بر ترافيک ميان اپراتورها، اتصال مستقيم اپراتورها به يکديگر و افزايش کيفيت و سرعت دسترسي بين آنها، ايجاد يک نقطه مشترک در راستاي ايجاد شبکه ملي اطلاعات و اشتراک‌گذاري بانک‌هاي اطلاعاتي دستگاه‌ها، ايجاد بستر مناسب و امن براي شبکه توزيع محتواي داخلي و خارجي، امکان ارائه سرويس‌هايي نظير آموزش مجازي، تلفن اينترنتي، فراهم کردن امکان ارائه محتواي داخلي و مديريت هرچه بهتر توزيع محتوا و کاهش تقاضا جهت سرويس اينترنت و استفاده بهينه از پهناي باند بين‌الملل از جمله مهمترين مزاياي ايجاد مرکز تبادل ترافيک شبکه ملي اطلاعات است.
اقدامات سازمان فناوري اطلاعات
پيوست مجموعه‌اي است از دستورالعمل‌ها، روش‌ها و ابزارهايي که به صورت نظام‌مند در مورد اثرات بالقوه و گاهي ناخواسته يک سياست، طرح، برنامه يا پروژه بر حوزه‌اي خاص و گسترش آنها در جامعه قضاوت مي‌کند. با ارائه‌ي راهکارهاي عملي براي تقويت آثار مثبت و حذف و کاهش پيامدهاي مخرب، راهنماي مجريان طرح‌ها در رعايت راهبردها، اعمال الزامات و استانداردهاي مربوط و راهکارها در برنامه‌ها و اقدامات عملي در اجراي آن فعاليت خواهد بود.
سازمان فناوري اطلاعات با همکاري پژوهشگاه ارتباطات و فناوري اطلاعات پيوست‌هاي فرهنگي و اجتماعي، حقوقي و مقررات، اقتصادي، ارتقاي کسب‌وکار و اشتغال، ارتقاي آموزش عمومي و ترويج کاربري، ارتقاي کسب‌وکار و اشتغال، ارتقاي آموزش عمومي و ترويج کاربري، زيست محيطي، ظرفيت‌ها و خدمات قابل عرضه و فناوري، تحقيق و توليد داخل مورد نياز شبکه ملي اطلاعات را تدوين کرده است.
اقدامات سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي
حوزه‌هاي مسووليت رگولاتوري در شبکه ملي اطلاعات در پنج بخش تعامل مديريت شده با ساير شبکه‌ها، امکان عرضه انواع محتوا و خدمات ارتباطي با تضمين کيفيت، دسترسي پهن‌باند داراي پوشش سراسري براي آحاد مردم با قابليت تحرک، تعرفه رقابتي و مراکز داده و ميزباني داخلي دسته‌بندي شده که بر اساس هماهنگي صورت‌گرفته، اقدام لازم انجام شده است.
تعامل مديريت شده با ساير شبکه‌ها به اين نحو است که سازمان رگولاتوري ترغيب peering و ايجاد IXPها در قالب مصوبه 214 کميسيون تنظيم مقررات ارتباطات، مناسب‌سازي تعرفه انتقال براي اقتصادي شدن IXP و افزايش نسبت ترافيک داخل به خارج با اصلاح تعرفه دسترسي کاربران بر مبناي آن را در قالب مصوبه 237 پيگيري و عملياتي کرده است.
همچنين در زمينه امکان عرضه انواع محتوا و خدمات ارتباطي با تضمين کيفيت، سازمان تنظيم مقررات تدوين SLA در تمام سطوح و استفاده از فناوري جديد، پايش SLA و انتشار نتايج آن و مقررات ايجاد شبکه توزيع محتوا يا CDN را در دستور کار قرار دارد.
دسترسي TD-LTE، بي‌سيم، دسترسي موبايل نسل 3 و 4، پوشش مناطق غيراقتصادي با طرح خدمات الزامي عمومي (USO)، منطقي کردن تعرفه‌ها با سطوح درآمد مردم نيز با هدف دسترسي پهن‌باند با ويژگي پوشش سراسري براي آحاد مردم با قابليت تحرک در سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي دنبال شده است.
در راستاي افزايش رقابت در بخشهاي مختلف تلاش شده است زمينه براي ورود بازيگران و فعالان جديد فراهم شود. در حال حاضر شرکت ارتباطات، زيرساخت، شرکت مخابرات ايران، اپراتور ايرانيان‌نت و اپراتورهاي FCP در بخش انتقال، دسترسي فيبرنوري و دسترسي با سيم، فضاي فعاليت را دارند.
اما در بخش دسترسي بي‌سيم، به اپراتور عمده‌فروش LTE مجوز اعطا شده و تکنولوژي وايمکس به TD-LTE تغيير يافته است. همچنين اجراي رومينگ ملي و فراهم کردن زمينه‌ي اجراي طرح ترابردپذيري شماره‌هاي تلفن همراه (MNP) و ورود اپراتورهاي مجازي تلفن همراه (MVNO) و اعطاي پروانه Servco از جمله اقداماتي است که در جهت توسعه رقابت از سوي رگولاتوري عملياتي شده است که البته در اين بخش تدوين مقررات مربوط به SMP، مديريت و تخصيص بهينه منابع محدود مثل فرکانس و Numbering و مقررات اتصال متقابل را هم بايد به اقدامات رگولاتوري افزود.
نظام تعرفه يکي‌ديگر از موضوعات مهم در چرخه مسووليت‌هاي رگولاتوري در شبکه ملي اطلاعات است که در بخش تعرفه‌هاي زيرساخت شامل کاهش سهم بين‌الملل در سبد درآمدي زيرساخت، تعرفه‌گذاري براي امکانات پايه، تعرفه‌گذاري عمده‌فروشي، اصلاح تعرفه‌هاي انتقال در لايه 2 و 3 استاني و بين استاني، آزادسازي تعرفه خدمات و به خصوص خدمات ارزش افزوده، اشتراک زيرساخت‌ها و کاهش تعرفه به CDN و IXP انجام شده است.
در زمينه اقتصادي کردن سرمايه‌گذاري مراکز داده نيز، راه‌اندازي خدمات محتوايي به خصوص ويدئو، ساماندهي شبکه‌هاي اجتماعي و OTT هاي داخلي و خارجي و همچنين تعرفه‌هاي ترجيحي براي اتصال مراکز داده داخلي در دست اقدام است.
اقدامات شرکت ارتباطات زيرساخت
شرکت ارتباطات زيرساخت علاوه بر توسعه زيرساخت‌هاي ارتباطي کشور و توسعه شاخص‌هاي ارتباطي در قالب اجراي پروژه‌هاي مختلفي همچون پروژه‌هاي تلاش، اوج، فجر، هما و ... نقش ويژه و محوري نيز در راه‌اندازي فاز اول پروژه شبکه ملي اطلاعات به عنوان بزرگ‌ترين دستاورد دولت يازدهم در حوزه ارتباطات و فناوري اطلاعات ايفا کرده است.
در واقع مراکز تبادل ترافيک داده ملي، قلب شبکه ملي اطلاعات به‌شمار مي‌رود و راه‌اندازي چهار مرکز در شهرهاي تهران، تبريز، شيراز، قم و مشهد برعهده شرکت ارتباطات زيرساخت قرار داشت و بنابه ظرفيت و ميزان ترافيک مورد نياز کشور برنامه‌ريزي شده و در صورت لزوم مراکز بعدي نيز راه‌اندازي مي‌شود.
مراکز تبادل ترافيک شبکه ملي اطلاعات نقاطي کانوني در شبکه‌هاي مبتني بر IP است که فاصله بين توليدکنندگان و مصرف‌کنندگان محتوا را به حداقل کاهش مي‌دهد. تاکنون براي آنکه توليدکنندگان و مصرف‌کنندگان محتوا بتوانند به يکديگر متصل شوند، اتصال دو به دوي آنها به يکديگر ضروري بوده است، ليکن با افزايش تعداد ذي‌نفعان، اين روش علاوه بر پيچيدگي فراوان، باعث اتلاف منابع ارتباطي و افزايش هزينه مي‌شود.
در مراکز تبادل ترافيک شبکه ملي اطلاعات همه فعالان حوزه توليد و توزيع محتوا در يک منطقه به يک مرکز وصل شده و ارتباط ميان آنان از طريق اين مراکز به صورت يک الگوي ستاره‌اي برقرار مي‌شود.
بدين ترتيب هر اپراتور يا توليدکننده با اين مراکز در ارتباط است و از طريق اين مرکز اطلاعات ساير فعالان حوزه را دريافت مي‌کند. با ايجاد اين مراکز، گردش ترافيک ديتا در شبکه داخلي محدود شده و نه تنها ظرفيت قابل توجهي از شبکه ملي زيرساخت آزاد مي‌شود بلکه باعث جلوگيري از خروج ترافيک ديتاي کشور از درگاه‌هاي بين‌المللي مي‌شود که به نوبه خود افزايش ضريب ايمني و کيفيت سرويس‌هاي ارتباطي را به همراه خواهد داشت.
با راه‌اندازي مراکز تبادل داده شبکه ملي اطلاعات توسط شرکت ارتباطات زيرساخت به عنوان هسته اصلي اين شبکه، تعرفه دسترسي به پهناي باند به عنوان يک شاخص اصلي موجب تمايز تفکيک ترافيک داخلي از ترافيک بين‌المللي در شبکه ملي اطلاعات مي‌شود و اين کاهش در هزينه‌ها، دسترسي‌هاي ملي را براي مردم کم‌هزينه‌تر مي‌کند و با راه‌اندازي اين مراکز تعرفه سرويس‌هاي داخلي به ميزان يک سوم سرويس‌هاي بين‌المللي محاسبه مي‌شود.
از طرف ديگر با دسترسي به شبکه ملي اطلاعات، سرعت و کيفيت دسترسي به اينترنت نيز افزايش مي‌يابد. موضوع کيفيت در ارائه خدمات شبکه ملي اطلاعات يک شاخص اصلي است و در اين مورد شرکت ارتباطات زيرساخت براي آينده نيز برنامه‌هايي دارد.
منبع: ايسنا