اگرچه با آگاهي مشترکان از نحوه غيرفعال کردن پيامک‌هاي تبليغاتي، موج نارضايتي‌ها از پيامهاي وقت و بي‌وقت فروکش کرده، اما همچنان پيامک‌هايي هستند که با توجيه ارائه خدمات اپراتور و حمايت از برخي طرح‌هاي تبليغاتي، براي مشترکان ارسال مي‌شود و اين موضوع اعتراضهايي را سبب شده است.
وايمکس نيوز- داستان پيامک‌هاي تبليغاتي و وعده هزاران جايزه، در برهه‌اي از زمان به معضل بسياري از مشترکان اپراتورها تبديل شده بود. اينکه مشترکان گاه و بيگاه پيام‌هايي را دريافت مي‌کردند که طبق گفته خودشان هرگز مايل به دريافتشان نبودند. برخي از کاربران نسبت به اين پيامک‌ها و مزاحمتي که ممکن بود در هر ساعتي از شبانه‌روز برايشان پيش آيد، بي‌تفاوت بودند اما برخي که اين پيامک‌ها امانشان را بريده بود به مراجع مختلفي شکايت کردند تا سرانجام مسوولان تصميم به ساماندهي اين موضوع گرفتند.
پيامک‌هاي مزاحم؛ اين بار از طرف اپراتور
با وجود اين اما اخيرا نارضايتي‌هايي از طرف مشترکان وجود دارد مبني بر اينکه همچنان پيامک‌هايي برايشان ارسال شده که با به‌کارگيري راه‌هاي غيرفعال کردن پيامک‌هاي تبليغاتي هم نمي‌توان از دريافت آنها جلوگيري کرد. اين پيامک‌ها شامل طرح‌هايي هستند که اگرچه محتواي غيراخلاقي ندارند و حتي بعضا با اهداف خيرخواهانه فرستاده مي‌شوند، اما پيروي مصوبه کميسيون تنظيم مقررات ارتباطات، ارسال آنها بدون اجازه از مشترکان تخلف محسوب مي‌شود.
پاسخي اپراتور همراه اول در خصوص اين پيام‌ها اين بود: «برخي از پيام‌ها مختص خود اپراتور بوده و نمي‌توان آنها را حذف کرد.» و از آنجايي که «اين پيامک‌ها سرويس‌ها و خدمات اپراتور را معرفي مي‌کند» منافي با حق مالکيت مشترکين نيست! همچنين ممکن است طرح‌هاي ديگري وجود داشته باشد، مانند زماني که «اپراتور از يک سمينار يا يک ارگان مانند کميته امداد يا عتبات عاليات حمايت کند» و در اين راستا مشترکان هستند که هزينه اين حمايت را نه با پرداخت مالي، که با صرف زمان خود مي‌پردازند.
البته اپراتور ايرانسل اين مساله را رد کرده و مي‌گويد ارسال پيامک‌هاي اين اپراتور با درخواست لغو پيامک از طرف مشترکان لغو مي‌شود. روابط عمومي اپراتور دوم در پاسخ به ايسنا اظهار کرد: "پيام‌هايي که مشترکان مي‌گيرند سه دسته است. يک دسته از پيامک‌ها مربوط به شرکت‌هايي است که براي تبليغات خودشان اين کار را مي‌کنند و ارتباطي به اپراتور ندارد. دسته‌اي از پيامک‌ها اطلاع‌رساني خود اپراتور هستند و بدين ترتيب پيامک‌هايي درباره سرويس‌ها و خدمات اپراتور ارسال مي‌شود که اگر کاربران تمايلي به دريافت نداشته باشند، مي‌توانند آن را لغو کنند. دسته سوم پيامک‌ها نيز اطلاحا ارزش افزوده هستند که در ازاي عضو شدن کاربر در يک سرويس، براي او هزينه دارد. "
در هر حال پيش از اين محمود واعظي - وزير پيشين ارتباطات و فناوري اطلاعات- در رابطه با پيامک‌هايي که در قبال آنها هزينه‌اي براي کاربر در نظر گرفته مي‌شود، اظهار کرده بود: "هيچ شرکتي حق ندارد بدون رضايت مشترک پيامکي را براي او فرستاده و از کاربر هزينه دريافت کند. " او همچنين درباره پيامک‌هاي تبليغاتي گفته بود: "اين پيامک‌ها وقت و ذهن مردم را درگير مي‌کند و بر همين اساس ما هم با آنها موافق نيستيم چرا که اين روند جالبي نيست که يک مشترک براي رسيدن به پيامک‌هاي شخصي چندين پيامک را بگردد تا به پيامک‌هاي خود برسد. "
بنابراين آنچه که در خصوص پيامک‌هاي تبليغاتي مورد توجه قرار مي‌گيرد، صرف نظر از کلاهبرداري‌هاي ناشي از اين پيامک‌ها و يا دريافت هزينه بابت پيامهاي ارزش افزوده که در ابتداي امر افراد از آن آگاه نبودند و هزينه‌هاي بالايي برايشان داشت، مخدوش شدن حفظ حريم شخصي مشترکان و مزاحمت‌ها و صرف وقت براي مشاهده‌ي اين پيام‌هاست. مشکلاتي از اين دست و نارضايتي روزافزون صاحبان موبايل از اين مزاحمان پيامکي باعث شد مديران اپراتورها و مسئولان مرتبط در وزارت ارتباطات تمهيدي براي مقابله با اين پيامک‌ها ناخواسته بينديشند.
مقررات ارائه خدمات پيامکي در رگولاتوري
اما مصوبه 133 کميسيون تنظيم مقررات ارتباطات در سال 1390، در خصوص ارسال پيامک‌هاي انبوه و سرويس‌ها و خدمات ارزش افزوده، ضوابط و مقرراتي را مطرح کرد که به واسطه آنها «کليه اپراتورها موظفند براي ارايه خدمات پيامک انبوه در قالب اطلاع‌رساني، خبري، تبليغات، بازي و سرگرمي و موارد مشابه قبل از شروع ارايه خدمات، پس از تاييد کميسيون، مجوزهاي لازم را از مراجع ذيصلاح قانوني دريافت و با تاييد سازمان شروع به ارايه خدمات کنند.»
از طرفي در اين مصوبه آمده است: «کليه اپراتورها موظفند ضمن اطلاع‌رساني مناسب در خصوص نوع خدمات پيامک انبوه، قبل از ارسال پيامک، موافقت مشترک را دريافت کنند.» و همچنين «در هر گونه خدمات پيامکي محتوايي که براي مشترک هزينه ايجاد مي‌کند، بايد تعرفه‌هاي مذکور به تصويب کميسيون برسد.»
همچنين طبق مصوبه 147 کميسيون تنظيم مقررات ارتباطات در سال 91، «اپراتور موظف است قبل از شروع ارايه خدمات ارزش افزوده محتوايي پيامکي مورد نظر، در خصوص شرايط ارايه از جمله تعرفه خدمات، نحوه ارائه خدمت (به‌صورت اشتراکي و يا در ازاي هر پيامک)، شرايط انصراف، حداکثر تعداد پيامک ارسالي در روز و مانند آن به مشترک اطلاع‌رساني کرده و همچنين در پرتال رسمي اپراتور هزينه خدمات و توصيه‌هاي لازم براي دريافت خدمت با جزئيات شرايط ارايه خدمات را داشته باشد.»
در اين مصوبه همچنين تاکيد شده است که « اپراتور موظف است در حين ارائه خدمت با ارسال پيامهاي اطلاع‌رساني، مشترک را از مجموع هزينه‌هاي ايجاد شده آگاه نمايد و در تمام مراحل ارائه خدمت، امکان انصراف از دريافت آن را براي مشترک فراهم کند. »
همچنين مراکز مسوول از جمله مرکز توسعه فناوري اطلاعات و رسانه هاي ديجيتال و مرکز ملي فضاي مجازي به بررسي اين موضوع پرداختند. که در نهايت طبق سياست‌هاي ساماندهي خدمات پيامکي ارزش افزوده و انبوه در شبکه‌هاي ارتباطي مصوب شد هرگونه محتوا در خدمات پيامکي انبوه و ارزش افزوده پيامکي بايد با رعايت قوانين و مقررات کشور و عدم مغايرت با ارزش‌هاي ايراني-اسلامي باشد.
در آيين‌نامه مصوب شوراي عالي فضاي مجازي، خدمات پيامکي به دو دسته تقسيم مي‌شود. خدمات پيامک انبوه که جنبه اطلاع‌رساني و تبليغاتي دارد و بدون درخواست مشترک ارسال مي‌شود و هزينه‌اي براي مشترکان دربر نخواهد داشت؛ اين پيامک‌ها پس از ارسال تحت نظارت وزارت ارشاد قرار خواهند گرفت. دسته دوم پيامک‌هاي ارزش افزوده که به انتخاب مشترک خواهد بود و بايد بابت آن هزينه پرداخت شود تقسيم شده است و پيش از ارسال بايد تحت نظارت وزارت ارشاد قرار گيرد و پس از دريافت مجوز، امکان استفاده از آن براي مشترکان ممکن خواهد بود.
البته از نکاتي که مورد توجه است، اينکه اگرچه برخي از پيامک‌ها با ارزش‌هاي ايراني-اسلامي مغايرت نداشته و خلاف مقررات نيز نباشند، اما قطعا ارسال آنها براي برخي از کاربران که تمايلي به دريافت آنها ندارند، ايجاد مزاحمت خواهد کرد. همين موضوع است که در حال حاضر و با دريافت پيامک، حتي اگر در ارائه سرويس‌ها و خدمات اپراتورها باشند، موجب اعتراض مشترکان شده است.
نحوه لغو پيامک‌هاي تبليغاتي
براي عدم دريافت پيامک‌هاي تبليغاتي، مشترکين همراه اول مي‌توانند عدد «1» را به «8999» ارسال يا کد دستوري *8999# را شماره‌گيري کنند و يا با مرکز اطلاع‌رساني 9990 تماس بگيرند. براي ثبت درخواست عدم دريافت پيامک‌هاي تبليغاتي در ايرانسل نيز بايد عدد 2 را به شماره 5005 ارسال کرد و يا مي‌توان از طريق خط ايرانسل خود با شماره 700 تماس گرفته و پس از برقراري ارتباط با اپراتور درخواست خود را مبني بر عدم دريافت پيامک‌هاي تبليغاتي بيان کرد.
در اين باره صادق عباسي شاهکوه - معاون بررسي‌هاي فني و صدور پروانه رگولاتوري- پيش از اين درباره ساماندهي خدمات ارزش افزوده پيامکي شامل پيامک‌هاي تبليغاتي و اطلاع‌رساني و بازي و سرگرمي گفته بود: با توجه به افزايش خدمات ارزش افزوده پيامکي در حوزه‌هاي مختلف و نارضايتي اعلام شده از سوي مردم به رگولاتوري و به منظور حفظ حقوق مشترکان، با الزام رگولاتوري، روش‌هاي ارائه اين خدمات از سوي اپراتورها تغيير کرد.
روش‌هاي مختلف ارسال درخواست به سامانه مربوط به لغو پيامک‌هاي تبليغاتي نيز از طريق ارسال پيامک به سرشماره 800 يا شماره‌گيري کد دستوري#800* است. با ارسال درخواست، فهرستي با سه گزينه باز مي‌شود که اولين گزينه سرويس‌هاي فعال و دو گزينه بعدي نوع پيامک‌هاي تبليغاتي يا خدمات مبتني بر محتوايي (ارزش افزوده) را نشان مي‌دهد.
عباسي شاهکوه با بيان اينکه تمامي خدمات ارزش افزوده محتوائي پيامکي بايد صرفا بين ساعات 9 تا 21 براي مشترکان ارسال شود، گفت: درصورت درخواست مشترک براي غيرفعال کردن خدمات ارزش افزوده محتوائي پيامکي، اين خدمات بايد حداکثر تا 24 ساعت قطع شود. قطع سرويس، پيامک‌هاي تبليغاتي خود اپراتورها را نيز شامل مي‌شود. اما درصورت درخواست مشترک براي غيرفعال کردن خدمات ارزش افزوده محتوائي پيامکي، خدمات پيامکي مبتني بر تراکنش شامل خدمات تراکنشي بانکي مربوط به برداشت و واريز وجه، خريدهاي الکترونيکي. همچنان براي مشترکان فعال خواهد بود و قطع آنها خلاف مقررات است.
همچنين فلاح جوشقاني با اشاره به مصوبه 147 کميسيون تنظيم مقررات ارتباطات گفته بود: براي ارائه خدمات ارزش افزوده پيامکي از سوي اپراتورها تائيد مشترک براي فعال‌سازي الزامي است. حوزه نظارت و اعمال مقررات رگولاتوري در مورد نحوه عضويت مشترکين تلفن همراه در سرويس‌هاي خدمات مبتني بر محتوا حساسيت ويژه‌اي دارد و درصورت مشاهده عضويت ناخواسته مشترکين پيگيري‌هاي لازم را انجام مي‌دهد. اپراتور بايد در مورد تمامي خدمات ارزش افزوده محتوائي پيامکي، قبل از شروع ارائه خدمات، از طريق يک پيامک در مورد ارائه خدمات از مشترک سوال کند و درصورت تائيد مشترک آن را فعال کند.
با توجه به مطالبي که در مصوبه‌هاي کميسيون تنظيم مقررات ارتباطات ذکر شده، مبني بر اينکه «اپراتور موظف است در حين ارائه خدمت با ارسال پيامهاي اطلاع‌رساني، مشترک را از مجموع هزينه‌هاي ايجاد شده آگاه کند و در تمام مراحل ارائه خدمت، امکان انصراف از دريافت آن را براي مشترک فراهم کند» و اينکه «قطع سرويس، پيامک‌هاي تبليغاتي خود اپراتورها را نيز شامل مي‌شود»، و اکنون برخي از مشترکان نسبت به پيامک‌هاي اپراتورها ناراضي هستند، به نظر مي‌رسد اين موضوع نيازمند نظارت رگولاتوري و يا شفاف‌سازي اين مصوبه باشد. اين موضوع که آيا اپراتورها اين اجازه را دارند که پيامک‌هايي را همچنان بدون موافقت مشترکان و حتي در شرايطي که برخي از آنها نسبت به ارسال اين پيامک‌ها اعتراض دارند براي آنها ارسال کنند و آيا اين موضوع واقعا منافي با حقوق مشترکان نيست؟ از سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات در حال پيگيري است.
منبع:ايسنا