دبیر شورای عالی فضای مجازی کشور بر لزوم راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات برای ایجاد هویت ایران مجازی و قلمرو در این فضا تاکید کرد.

تیک نیوز-به نقل از روابط عمومی مرکز ملی فضای مجازی، سید ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی کشور در هجدهمین کنفرانس رمز ایران با بیان این که هویت مجازی که فاقد شبکه ملی اطلاعات باشد به شدت آسیب پذیر است، افزود: شبکه ملی اطلاعات در ابتدا در شورای عالی فضای مجازی در سال 92 تعریف شد که نوع توجه به شبکه ملی اطلاعات از مفهوم مسیریابی شکل گرفت.

وی گفت: مسیر یابی کاربران در فضای مجازی به نحوی در این شبکه تعریف شد که مسیریابی کاربران داخل کشور در داخل باید صورت گیرد و در همین راستا شش الزام برای این شبکه در حوزه استقلال، مدیریت، امنیت، تامین پهنای باند مناسب و اتصال به شبکه های بین المللی تعریف شد.
فیروزآبادی با اشاره به این که این الزامات چارچوب کلان شبکه ملی را تبیین می کرد، تصریح کرد: در سال 95 توانستیم این الزامات را به دلیل ابهاماتی که در تعریف پروژه وجود داشت در یک سند دیگری تبیین کنیم اما به دلیل مشکلاتی که در اجرای پروژه پیش آمد و براساس طرح و معماری شبکه ملی اطلاعات باید وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به عنوان متولی اقدام می کرد، با دستور مقام معظم رهبری، شورای عالی فضای مجازی اقدام به مداخله مجدد داشت و وزارتخانه مامور شد تا در یک مدت مشخصی این طرح را ارایه دهد که دبیر خانه شورای عالی و مرکز ملی فضای مجازی طرح مصوب شهریور ماه 99 را با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و مذاکرات با تمام دستگاه هایی که ماموریت هایی در این معماری داشتند نهایی و پس از تصویب در شورای عالی فضای مجازی ابلاغ کرد.

ابهام در مفهوم شبکه ملی اطلاعات برای برخی از مسئولان
فیروزآبادی اظهار داشت: ابهام در مفهوم شبکه ملی اطلاعات اولین چالش راه اندازی این شبکه است و شاید بتوانیم بگوییم که ما مدل مشابه شبکه ملی اطلاعات با پیش فرض ها و استراتژی هایی که جمهوری اسلامی در حوزه فضای مجازی تعریف کرده و کاملا منطبق بر ایران باشد نداریم و این یک مدل ملی و بومی است که در کشورمان مد نظر قرار دادیم.
وی افزود: در اکثر کشورهای توسعه یافته و یا در حال توسعه و پیشتاز همه آنها در کشور آمریکا طرح هایی به نام شبکه ملی مطرح شده است اما مفهومی که ما از شبکه ملی اطلاعات در نظر داریم ابهام داشت چرا که برخی از افراطیون آن را شبکه ای کاملا جداگانه از جهان و بسته در چارچوب سرزمینی تعریف می کردند و در تعریف تفریطی آن صرفا اکتفا به شبکه اینترنت جهانی شده بود بنابراین برای این که به یک نقطه تعادل برسیم مدت ها در این حوزه گفتگو شد تا امروز تقریبا یک تصویر روشن در کشور برای اجرای این شبکه وجود دارد که باید عملیاتی شود.

آمادگی سازمانی و تشکیلاتی باید در کشور ایجاد شود
دبیر شورای عالی فضای مجازی کشور با اشاره به چالش آمادگی سازمانی و تشکیلاتی در کشور تاکید کرد: این آمادگی می تواند از یک طیف وسیع سواد فضای مجازی در مسئولین کشور تا سواد فضای مجازی کاربران مطرح شود و بعد وارد ساختار شود.
وی گفت: براساس مصوبه شورای عالی فضای مجازی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات متولی بوده است و در تمام این سال ها مسئولیت اجرای شبکه ملی اطلاعات را برعهده داشته است. ولی حتی در ساختار آن وزارتخانه به طور خاص این ماموریت در شرح وظایف مشخص نشده است.
دکتر فیروزآبادی اعلام کرد: شبکه ملی اطلاعات از ویژگی های فضای مجازی شامل طیف وسیعی همچون حوزه تکنولوژیکی، ارتباطی، محتوایی، داده و پردازش داده، ایجاد پلت فرم و حوزه های نرم افزاری برخوردار است که در واقع این فضا اجتماعی – اقتصادی است که از آن تعبیر به فضای سوسیال اکونومیک می کنند چرا که تمام ابعاد اجتماعی و اقتصادی را تحت تاثیر قرار داده و پیشران صنعت کشور است.
وی با بیان این که شبکه ملی اطلاعات یک شاخه اقتصادی بزرگ را در اقتصاد جهانی به نام خدمات اقتصاد دیجیتال ارایه می کند، افزود: وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در واقع به تنهایی نمی تواند این پروژه را به سرانجام برساند و از طرف دیگر ساختارهای دولت به هیچ وجه آمادگی ندارند تا در یک نظام شبکه ای حرکت کنند.
رئیس مرکز ملی فضای مجازی با اشاره به نظام دولتی کشور که بر پایه نظام جزیره ای است، تاکیدکرد: در این نظام هر بخش به تنهایی به دنبال حل مسائل خود است که این با نگاه شبکه ای که حرکت به سمت اجتماعی شدن موضوعات است مغایرت دارد.
وی گفت: برای این که بتوانیم یک شبکه ملی اطلاعات کار آمد که بتواند در شبکه جهانی فضای مجازی که بن مایه آن اینترنت است قلمرو سازی کند، داشته باشیم باید تمامی حوزه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور در این مسیر متحول شوند که در نظام غرب از آن به تحول دیجیتال تعبیر شده است بنابراین در تحول فضای مجازی در ساختارها باید تجدید نظر شده و معماری ها اصلاح شود و توسعه این فضا در ساختار، روابط و فرآیندها تاثیر گذار است.
فیروزآبادی با بیان این که نیاز به بازمعماری و بازمهندسی بسیاری از حوزه ها در کشور است، افزود: به دلیل نبود این نگاه، در حوزه شبکه ملی اطلاعات بیشترین تمرکز بر روی پیام رسان ها قرار گرفته و متولیان اجرای آن بیشتر نگاهشان بر توسعه شبکه ارتباطی کشور بوده است تا جایی که وقتی شبکه ارتباطی کشور در سطحی قرار گرفت که یک سرویس نسبتا مناسب داده را توانستند بر روی آن ایجاد کنند اعلام کردند که نود درصد شبکه ملی اطلاعات محقق شده است، در حالی که شبکه ملی اطلاعاتی که در الزامات تاکید شده بود به مراتب فراتر از یک شبکه ملی ارتباطی است.

ما با جریان عظیم جهانی شدن مواجه هستیم
وی در خصوص اهمیت این قدرت عظیم تکنولوژیکی در دنیا گفت: ما با جریان عظیم جهانی شدن مواجه هستیم و تحولات تکنولوژیکی در دهه های اخیر در حوزه فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی و فناوری نو ظهور که فناوری های همگرا هستند بنابراین باید در مواجهه با این تکنولوژی ها بتوانیم فهم صحیح و تجزیه و تحلیل داشته باشیم تا بتوانیم استراتژی ها و راهبردهای مناسب اتخاد کنیم.
فیروزآبادی افزود: اقتصاد شکوفایی که در فضای مجازی در جهان شاهد هستیم که بر بستر شبکه های تلفن های همراه توسعه یافته و باعث تاثیر پارامتری هایی مثل موبولیتی، تحرک و جهانی شدن بیش از گذشته شده در کنار هژمونی و انحصاراتی که در شرکت های برتر این حوزه که اکثرا آمریکایی هستند، تصمیم گیری برای راه اندازی این شبکه را پیچیده کرده است.
وی اظهار داشت: باید در کنار شناخت تکنولوژی، اقتصاد، شرکت ها و بازیگران بزرگ، شناخت شکل ها و فرم های جدید اقتصادی مانند اقتصاد پلت فرمی که مبتنی بر تکنولوژی پلت فرمی است مد نظر قرار دهیم.
رئیس مرکز ملی فضای مجازی با اشاره به این که نظامات شبکه ای و تکنولوژی های جدید دولت گریز بوده و با تعاریف نظام ملی مغایرت دارند، اعلام کرد: شبکه ها، بلاک چین، خدمات ابری و اصولا معماری شبکه ها که توزیع یافته غیر متمرکز هستند با دیدگاه هایی که به دنبال ایجاد قلمرو هستند در تعارض است.
وی افزود: تمرکز شدید اطلاعات و قطب های اطلاعاتی که در شرکت هایی از قبیل ماکروسافت، گوگل و شبکه های اجتماعی از قبیل فیسبوک و تلگرام و امثالهم ایجاد شده، مولد چالش های ادراکی، طراحی، فنی، تصمیم گیری در کنار افزایش سرعت تصمیم گیری و تغییر یافتن شکل تصمیم گیری است.

شبکه جهانی اینترنت دولت گریز است
فیروزآبادی با اشاره به این که موسسان شبکه جهانی اینترنت که آمریکایی ها بودند تلاش می کنند حکمرانی خودشان را بر این شبکه جهانی حفظ کرده و بازارها را تصاحب کنند، تصریح کرد: آنها تلاش دارند تا جایی که مقدور است با استاندارد گذاری و پروتکل گذاری فنی دولت ها را از رسمیت انداخته و از قواعد و قوانین کشورها تخطی کنند تا جایی که بدون اجازه وارد کشورها می شوند و با شهروندان مستقیم در تماس بوده و خدمات ارایه می دهند و البته در این رابطه هیچ تعهدی نسبت به کاربر و نسبت به حکومتی که کاربران شهروند آن هستند ندارند.
وی افزود: شبکه ملی با حکمرانی جهانی اینترنت مغایرت ذاتی دارد و این بدان معناست که حکمرانی جهانی اینترنت در جهت تضعیف کشورهاست اما شبکه ملی اطلاعات به دنبال ایجاد قلمرو در این فضاست که البته روز به روز جهان به این نقطه نزدیک تر می شود که کشورها شبکه ملی اطلاعات خود را داشته باشند که شبکه ملی اطلاعات هر کشور مبتنی بر پیش فرض های آن کشور بوده و محلی سازی می شود.
دبیر شورای عالی فضای مجازی تاکید کرد: کشورها به این باور رسیدند که یک شبکه رها، بدون قلمرو مشخص، وابسته به پلت فرم های بزرگ جهانی و بدون ضابطه به ضرر همه کشورهاست.

تاکید شبکه ملی اطلاعات بر مسیریابی 
وی با اشاره به شرایط همکاری با ایران از سوی شرکت های بزرگ فناوری در جهان افزود: در ایران همکاری شرکت های مزبور با دولت به دلیل تحریم هایی که وجود دارد صورت نگرفته اما در جهان به دلیل فشارهایی که اروپا، چین و کشورهای بزرگ در حال توسعه و حتی برخی از کشورهای همسایه ایران وارد کردند به تدریج در حال پذیریش قوانین کشورها هستند تا از چارچوب شبکه ملی کشورها و قواعد آنها تبعیت کنند، مالیات بپردازند و از اضمحلال کسب و کار های محلی و ایجاد انحصار در آن کشورها خودداری کنند و در رابطه با آسیب های اجتماعی در پلت فرم های رسانه های اجتماعی همکاری داشته باشندو به طور مثال کشور استرالیا مکلف کرده که یک پلت فرم آمریکایی حتی با رسانه ها محلی آنها همکاری داشته باشد و باید به آن حق تالیف بپردازد .
فیروزآبادی تاکید کرد: در صورتی که بتوانیم این روابط را شکل دهیم در پیاده سازی شبکه ملی اطلاعات فشار شدید زمانی و فشار شدید سرمایه گذاری نخواهیم داشت اما در حال حاضر به دلیل عدم همکاری بسیاری از این پلت فرم ها ما مجبور هستیم که مشابه این پلت فرم ها را در کشور فراهم کنیم در حالی که ایجاد بسیاری از این پلت فرم ها در اولویت نیستند و حتی اگر گوگل با ایران همکاری داشته باشد شاید نیاز به راه اندازی فوری موتور جستجوی بومی در مراحل اولیه نیست.
وی گفت: متاسفانه ما شاهد هستیم سیستم عامل های اندروید و اپل در پلت فرم ها مداخله می کنند و نحوه بهره برداری کاربران ما از فضای مجازی را تعیین کرده و نسبت به حذف برنامه های ایرانی اقدام و یا از انتشار برنامه های ایرانی در فروشگاه های خود جلوگیری می کنند که ما متناسب با توسعه ها، تحولات و خدماتی که در فضای مجازی ایجاد می شود آنها را در اولویت شبکه ملی اطلاعات قرار دادیم.

خطر نبود شبکه ملی اطلاعات برای دارایی های معنوی مردم
فیروزآبادی گفت: فضای مجازی روز به روز در حال خلق دارایی های معنوی است که بخش قابل توجهی از اقتصاد جهانی در حال حاضر مبتنی بر دارایی های غیر مادی است و 5 شرکت بزرگ دنیا از لحاظ بزرگی ارزش بازار شرکت های فضای مجازی هستند که از آنها تعبیر به آگفام می کنند.
وی با اشاره به حذف برخی برنامه های ایران بر روی سیستم عامل ها افزود: شما نمی توانید مطمئن باشید دارایی که دراین نظام جهانی تولید می کنید در امان باشد تا زمانی که یک شبکه ملی اطلاعات داشته باشید. علاوه بر این صیانت از مردم در برابر عرضه موارد غیر اخلاقی توسط خلافکاران در این فضا مطرح است که باعث شده در دنیا جرایم سازمان یافته شکل گیرد. بنابراین اگر کشوری فاقد شبکه ملی اطلاعات باشد در واقع مشابه جسمی است که بدون محافظ در برابر تمامی امراض و اسیب ها به صورت جهانی قرار گیرد.
صیانت از حریم خصوصی صیانت از دارایی مردم است
فیروزآبادی گفت: حریم خصوصی دارایی مردم است که ارزش اقتصادی ندارد اما می تواند اطلاعات فردی و خصوصی افراد همچون اطلاعات پزشکی، روابط و فعالیت های آنها باشد که باید حفاظت شود و یکی از اولین مباحث شکل گیری شبکه ملی اطلاعات بر پایه حفظ اینها بوده است.
وی افزود: در دنیا در این حوزه دو بحث مطرح است که آیا در حقوق انسانی آزادی مقدم است یا حریم خصوصی که مباحث تئوری و نظری مختلفی به آن اختصاص یافته است و به طور مثال آمریکایی ها آزادی کسب و کار را مقدم می دانند و اروپایی بیشتر نگاهشان تقدم حریم خصوصی است .

شبکه ملی اطلاعات پیش نیاز بهره مندی از اقتصاد خدماتی و ایجاد اشتغال 
دبیر شورای عالی فضای مجازی کشور در خصوص بهره مندی از مزایای فضای مجازی تاکید کرد: از مهمترین مزایای فضای مجازی اقتصاد خدماتی است که غیر از این که می تواند رفاه برای مردم ایجاد کند، اشتغال آفرین است.
وی با اشاره به بزرگ شدن بازار و خلق دارایی در این حوزه، گفت: در فضای مجازی می توانیم بازار اقتصادی کشور را بزرگ و دارایی جدید خلق کنیم و همچنین اشتغالزایی کنیم و از آن برای مهار بحران هایی مثل پاندمی کرونا و حوادث شبیه آن استفاده کنیم.
فیروزآبادی افزود: برای این مهم نیاز به زیر ساخت و شبکه ملی اطلاعات است چرا که نمی توان دارایی خلق کرد و بر روی شبکه جهانی که حکمرانی ما را به رسمیت نمی شناسد رفاه ایجاد کرد چرا که براساس نظام ارزش گذاری خود برای ما تصمیم گیری می کند بنابراین یکی از مزایای شبکه ملی اطلاعات این است که ما می توانیم نظام ارزشی خودمان را حاکم کنیم.

ایجاد قدرت سایبری با راه اندازی شبکه ملی اطلاعات 
وی با اشاره به این که کشوری که فاقد شبکه ملی اطلاعات است فاقد قدرت سایبری است، اظهار داشت: فضای مجازی و توسعه تکنولوژی های پایه ای که فضای مجازی راه اندازی می کند باعث شده که در دنیا مبحث جدیدی به نام قدرت نرم خلق شود و این قدرت نرم امروز همراستای قدرت سخت است و در بعضی از حوزه ها به مراتب از قدرت سخت کارآمد تر چرا که کارهایی است که به هیچ وجه با قدرت سخت امکان پیاده سازی نیست شما می توانید از این طریق به آن دست یابید.

فیروزآبادی اعلام کرد: تغییر عقیده جهان و یا پیروان یک مذهب، قوم و سرزمین که به تبع آن تغییر رفتار ایجاد کند از طریق قدرت نرم امکانپذیر است که این قدرت در جنگ های جدید مورد استقاده قرار گرفته و در برخی موارد حتی جنگ های ترکیبی مطرح است.
وی با اشاره به جنگ های نسل جدید که جنگ هوشمند است، افزود: اگر شبکه ملی اطلاعات راه اندازی نشود و ما زیرساخت های مناسب سایبری نداشته باشیم یک کشور فاقد سلاح در این حوزه هستیم که بدون اسلحه وارد جنگ می شویم به همین دلیل امیدوارم با راه اندازی شبکه ملی اطلاعات حفاظت از دارایی، صیانت از مردم و حریم خصوصی، دفاع از قلمرو ایران مجازی محقق شده و با قدرت سایبری بتوانیم از کیان خود در برابر خطرات جنگ های ترکیبی و هوشمند دفاع کنیم و در فضای مجازی به عنوان یک ملت بزرگ و تاریخی حاضر باشیم.