اپراتور چهارم با نام تجاری ایرانیان نت بالاخره در بازار حاضر شد و این روزها مشغول محکم کردن جای پایش در میان اپراتور ها است. این اپراتور قرار است دسترسی پرسرعت باندوسیع از طریق فیبرنوری را فراهم کند.
اپراتور چهارم با نام تجاری ایرانیان نت بالاخره در بازار حاضر شد و این روزها مشغول محکم کردن جای پایش در میان اپراتور ها است. این اپراتور که قرار است دسترسی پرسرعت باندوسیع از طریق فیبرنوری را فراهم کند.درآخرین روزهای سال 91 پس از کش وقوس فراوان توانست ترکیب سهامداران خودرا نهایی کند.درروز برگزاری اولین جلسه هیئت مدیره جدید با سهامداران قطعی ، با مدیران این اپراتور به گفت و گو نشستیم.
محمد علی رحماندوست سرپرستی این اپراتوررا برعهده دارد وبه همراه دو یارش رحمان خزایی ، معاون فنی و مهندسی و شهرام مرتضوی ، مشاور عالی ایرانیان نت به سئوالات ما در باره تعهدات وتکالیف این اپراتور وسرنوشت باند وسیع مبتنی بر فیبرنوری در طبقه پنجم ساختمان این اپراتور درخیابان الوند پاسخ دادند.این اپراتور وعده داده است فروردین ماه سال 93 خدمنات خودرا به مشترکان عرضه کند. جزییات گفت وگو. باگردانندگان این اپراتور را در ذیل می خوانید.
ایرانیان‌نت برای شروع به کار درگیر بوروکراسی‌های اداری فراوانی شد. به‌طور مشخص این اپراتور چه زمانی پروانه را دریافت و آغاز به کار کرد؟
شرکت ایرانیان‌نت که از سال 89 پایه‌ریزی شده، موفق شده در سال 91 پروانه کار خود را دریافت کند. در واقع می‌توان گفت از مهر ماه 91 کار عملیاتی ایرانیان‌نت شروع شد. با این پروانه ما باید بتوانیم فیبر نوری را به تمام مراکز تجاری، منازل، کارخانه‌ها، دستگاه‌های دولتی و... منتقل کنیم؛ چراکه FTTXبه ما واگذار شده است. این پروژه به صورت انحصاری تا هفت سال به مجموعه شرکت ایرانیان‌نت، اپراتور چهارم، واگذار شده است.
شما اولین اپراتور ارائه‌دهنده ارائه خدمات دسترسی فیبر نوری هستید، چرا عنوان اپراتور چهارم را یدک می‌کشید؟
باتوجه به این‌که تاکنون سه اپراتور در کشور داشته‌‌ایم، ما به عنوان اپراتور چهارم شناخته شده‌ایم اما کار ما با سه اپراتور دیگر که بحث مخابرات سیار را دارند، کمی متفاوت است. به دلیل این‌که قرار است یک کار عمومی برای تمام مردم انجام دهیم، به عنوان اپراتور چهارم مطرح شده‌ایم. ما احساس می‌کنیم اگر این کار انجام شود، مملکت را یک سطح بالا می‌برد. درحال حاضر انتقال تصویر و هر حرکتی که قرار است انجام شود، نیاز به پهنای باند دارد و با وضعیت موجود پهنای باند نمی‌تواند افزایش یابد. استفاده از سیم‌های مسی و وضعیت فعلی مخابرات کشور، اصلا این اجازه را نمی‌دهد پهنای باند افزایش یابد. در نتیجه این محدودیت باعث شده ما نتوانیم به خیلی از تکنولوژی‌ها دست پیدا کنیم و بسیاری از اقدامات را نتوانیم در کشور انجام دهیم.
دنیا در این مسیر پیش می‌رود. گاهی اوقات دوستان ما در اپراتورهای دیگر اعلام می‌کنند که چه ضرورتی دارد که اپراتور چهارم ایجاد شود؛ درحالی‌که مثلا ما تلفن ثابت عرضه می‌کنیم. واقعیت این است که مخابرات دنیا بسیار پیشرفته‌تر از ما است و درحال حاضر همه کشورها این مسیر را رفته‌اند، خوشبختانه ما در این رابطه خیلی عقب نیستیم؛ چراکه مجموعه دنیا حدود سه چهار سالی است که در این وادی حرکت خود را شروع کرده است.
با برنامه‌ریزی‌های کاملی که انجام شده، امیدواریم در چند سال آینده بتوانیم آن تعهد پروانه‌ای را که به ما داده شده انجام دهیم، در این صورت مملکت ما از کشورهای دیگر عقب نمی‌ماند و با ایجاد فیبر نوری و ارائه محتوا که دو بحث اساسی پروانه ما است، ما آن سطح اساسی را در کشور پیدا می‌کنیم که بتوانیم رشد کنیم.
بهرغم اقدام دولت برای راه‌اندازی این خدمات در کشور اما منتقدان جدی هم برای اعطای مجوز اپراتوری این خدمت در کشور وجود دارد....
ناگزیریم به این سمت حرکت کنیم، اگر افرادی بخواهند با این حرکت و راه‌اندازی فیبر نوری و ارائه پهنای باند مخالفت کنند، مثل آن زمان می‌شود که اینترنت دایل‌آپ داشتیم که واقعا سرعت لاک‌پشتی داشت. وقتی ADSLمطرح شد، گروهی با ADSLمخالفت کرده و مطرح کردند که نیازی برای ارائه آن وجود ندارد. در نتیجه می‌توان گفت با رشد تکنولوژی نمی‌شود مخالفت کرد، مخالفت فایده‌ای هم ندارد. مهم‌تر از همه باید این دید ترویج یابد که درحال حاضر وضعیت جهان و انتقال دیتا سرعت بالایی پیدا کرده است و کشور ما هم به پهنای باند نیاز دارد و اگر این پهنای باند به جامعه، مردم، دولت، شرکت‌های دولتی، کارخانه‌ها، شرکت‌های تجاری، منازل و... داده نشود، در نتیجه این تکنولوژی‌ها که هر روز درحال تغییر است، به جایی می‌رسیم که اصلا نمی‌توانیم آن‌ها را در دسترس داشته باشیم.
این است که هرچه زودتر باید حرکت کنیم. خوشبختانه پروانه ما چند ماهی است که صادر شده و شرکت با قدرت کار خود را شروع کرده است. ما در مرحله اول ارتباطات اصلی هفت شهر اصلی کشور را اجرا کردیم. در این هفت شهر مشهد، تبریز، قم، کرج، تهران، اصفهان و شیراز کارهای مطالعاتی و اجرایی را شروع کردیم. شرکت برنامه‌ریزی خود را برای حرکت در مسیر هشت ساله‌ای که برایش برنامه‌ریزی شده، دنبال می‌کند، بدین شکل که باید از آخر سال دوم کار واگذاری پورت‌ها را شروع کند و تا هشت سال به تعهدات پروانه که حدود 8 تا 10 میلیون نفر است، برسد.
شرکت شکل خود را به طور کامل پیدا کرده و سهامداران جایگاه خود را یافته‌اند. مجموعه شرکت خصوصی است و فقط 20 درصد سهام آن برای مجموعه زیرساخت وزارت ارتباطات است و بقیه به صورت سهامداران خصوصی هستند، در نتیجه شاکله شرکت یک شرکت خصوصی است و بر این اساس گام‌های خود را برمی‌دارد. در این رابطه آخرین تکنولوژی‌های دنیا، توسط محققان و نخبه‌های شرکت درحال مطالعه است تا بتوانیم از آن‌ها استفاده کنیم و این انتقال را انجام دهیم. همچنین روش‌های اجرا در دنیا درحال مطالعه است تا روشی را انتخاب کنیم که کمترین خسارت و بیشترین بازدهی را داشته باشد و در کمترین زمان انجام شود.
برنامه‌ریزی‌های مشخصی نیز درحال انجام است که چگونه با محتوا برخورد کنیم؛ چراکه باید در مجموعه‌ای که ایجاد می‌کنیم بتوانیم محتوا روی آن قرار دهیم. از آن‌جایی که یک مجموعه انتقال دست ماست، سعی خواهد شد تمام شرکت‌هایی که محتوا ارائه می‌دهند، بتوانند از این مجموعه استفاده کنند و محتوای خودشان را ارائه دهند. ممکن است خود ما هم در ایجاد محتوا دخالت داشته باشیم و کار کنیم، اما در این‌جا بستری را آماده خواهیم کرد که تمام کارهای دولتی و... از طریق این شبکه به مردم ارائه شود.
عنوان کردید که الان وضعیت سهامداران تقریبا مشخص شده است، ساختار شرکت درحال حاضر به چه صورتی است و ترکیب سهامداران چگونه است؟
هولدینگ سینا از مجموعه بنیاد مستضعفان 20 درصد، شرکت مبین ایران 20 درصد، شرکت پایوران 20 درصد، شرکت ارتباطات زیرساخت در زیرمجموعه وزارت ارتباطات 20 درصد و شرکت فاوای نفت که یک مجموعه‌ای از تعاونی نفت است، 10 درصد سهام دارند و برای 10درصد نهایی با تعاونی صدا و سیما وارد مذاکره شده‌ایم. در مجموع حدود 80 درصد سهام مربوط به شرکت‌های خصوصی و 20 درصد سهام مربوط به سهامداران دولتی است.
این 80 درصد بیشتر سهم شرکت‌هایی است که هولدینگ هستند، آیا آن‌ها خودشان به صورت مستقیم سرمایه‌گذاری کرده‌اند یا شرکت‌های زیرمجموعه‌شان وارد پروژه شده‌اند؟
خودشان حضور دارند.
با این ترکیب سهام شما فرصت خوبی در اختیار دارید تا بتوانید از تمام زیرساخت‌های موجود در کشور شامل فیبرهای شرکت زیرساخت، فیبرهای شرکت نفت، فیبرهای صدا و سیما و فیبرهای مبین ایران استفاده کنید؟
ما هدف‌مان این است که تا آن‌جایی‌که می‌توانیم از تمام امکاناتی که در کشور وجود دارد، استفاده کنیم. بعضی اوقات ممکن است جایی برویم که مثلا فیبرنوری وجود داشته باشد، دو کور باشد و آن‌جا اصلا مشکل ما را حل نکند، ما از شرکت توانیر، شرکت مخابرات و هر شرکت دیگری که حاضر باشند امکانات‌شان را در اختیار ما قرار دهند، با روش‌های مختلفی که آمادگی‌اش را داشته باشند، استفاده خواهیم کرد که هم فرصت را از دست ندهیم و سریع‌تر به نتیجه برسیم و هم امکانات کشور زایل نشود و دوباره‌کاری نداشته باشیم.
شما میتوانید از امکانات شرکت زیرساخت استفاده کنید، چون هم سهامدار است و هم یک شرکت حاکمیتی اما چه تضمینی وجود دارد که شرکتی مانند مخابرات امکانات خود را در اختیار شما قرار دهد؟ یا توانیر، شهرداری و نفت که خودشان حجم زیادی فیبرنوری دارند که شما به راحتی میتوانید از آن‌ها استفاده کنید...
ما با شرکت‌هایی مثل توانیر تفاهم‌نامه‌ای امضا کردیم و آن‌ها آمادگی خود را اعلام کردند که از تمام امکاناتی که در اختیار دارند، در رابطه با زیرساخت‌ها به ما واگذار کنند. اما با شرکت مخابرات به دلیل این‌که تاکنون فرصت نشده است، مذاکره نکرده‌ایم، ولی به طور حتم وارد مذاکره خواهیم شد. چون شرکت مخابرات هم خصوصی است و اموال و زیرساخت‌ها برای خودش است، ممکن است نتواند با ما همکاری کند؛ ولی ما در نهایت کار خودمان را انجام خواهیم داد اما اگر آن‌ها با ما همکاری کنند، ما سریع‌تر به نتیجه می‌رسیم و آن‌ها هم در آینده از منافع آن سود خواهند برد. اما این دلیل نمی‌شود که حتما نیاز باشد از آن‌ها استفاده کنیم.
شرکت زیرساخت غیر از این‌که سهامدار طلایی ماست و از مزایایی در مجامع برخوردار است، آمادگی کامل خود را اعلام کرده از امکاناتی که دارد در اختیار ما قرار دهد. ما التزامی نداریم که باید از آن‌ها استفاده کنیم، اما هر جا اعلام آمادگی کنند، ما استفاده خواهیم کرد. اما این‌طور هم نیست که اگر کسی همکاری نکرد، ما بنشینیم و دست روی دست بگذاریم. ما روش‌های مشخصی را مثل تمام دنیا که از صفر شروع کردند، به سرعت اتخاذ می‌کنیم و بر اساس آن وارد عمل می‌شویم تا به وظیفه‌ای که در قبال پروانه داریم، جامه عمل بپوشانیم.
اما مخابرات به صورت بالقوه می‌تواند برای شما یک رقیب باشد، چون هم به‌تدریج در حال توسعه فیبر برای عرضه به مشترک‌های خود است و هم این‌که زیرساخت آماده‌ای دارد، آیا پیش‌بینی‌هایی برای این موضوع کرده‌اید؟
به طور حتم پیش‌بینی‌های زیادی شده است اما ما به چشم رقیب به آن‌ها نگاه نمی‌کنیم. امیدواریم بتوانیم با هم همکار باشیم. زمانی که همراه اول حضور داشت و قرار بود ایرانسل وارد شود، افرادی بحث‌های مشابه را مطرح می‌کردند اما در نهایت شاهد بودیم که به وجود آمدن اپراتور دوم به نفع مردم تمام شد.
مسئولان کشور به این نتیجه قطعی رسیده‌اند که حضور اپراتور چهارم به سود کشور است و به همین دلیل بعد از چند سال مطالعه روی این موضوع، به یک پروانه کامل و مشخص رسیدند و آن را به ما اعطا کردند، در مقابل شرکت هم هزینه هنگفتی را پرداخت کرده و می‌کند. تقریبا پروانه ما کامل‌تر از پروانه‌های دیگر است؛ چراکه همه مباحث ایجاد زیرساخت‌ها، دسترسی‌ها و محتوا را در‌بر می‌گیرد. ممکن است برخی ما را رقیب بشمارند، اما ما احساس خاصی به این مسئله نداریم.
در رقابت‌ها گاهی حرکاتی صورت می‌گیرد که در نهایت به سود مردم تمام می‌شود. امیدواریم ایرانیان‌نت با ایجاد اپراتور چهارم و پروانه‌ای که گرفته، به سود بزرگی که دستیابی مردم به آخرین تکنولوژی‌ها و آخرین اطلاعات و علم است، دست یابد. ما برای رسیدن به این خواسته که منافع مردم نیز در آن مطرح است، به هیچ‌وجه کوتاه نخواهیم آمد.
در صحبت‌هایتان اشاره کردید که محدودیت‌هایی موجود روی سیم مسی یکی از دلایلی است که اپراتور چهارم کار خود را شروع کرده، اما شرکت مخابرات یا شرکت‌های PAPکه روی سیم مسی فعالیت می‌کنند، معتقدند از لحاظ فنی امکان ارائه سرعت تا 8 مگابیت روی سیم مسی وجود دارد اما مسئله این است که تاکنون اجازه داده نشده این سرعت عرضه شود و محدودیت‌های قانونی در کشور وجود دارد. در عمل شما هم با این محدودیت‌ها مواجه خواهید شد اما برگ برنده شما این است که پهنای باند با سرعت زیادی هم به مردم واگذار کنید. برای این مشکل چه راهکاری اندیشیده‌اید؟
مرتضوی: ابتدا من یک جمله شما را تصحیح کنم، این‌که پهنای باند 8 مگابیتی روی سیم مسی ممکن است، از نظر تئوری و در آزمایشگاه درست است. حالا آیا درخصوص فیبر در کشور ایران و با شرایط موجود ممکن است یا نه، این موضوعی است که هر کسی این را گفته، باید آن را ثابت کند. ما معتقد نیستیم که در شرایط موجود 8 مگابیت با سیم مسی به‌صورت پایدار و بدون ایراد در کشور قابل اجرا باشد.
همچنین محدودیت قانونی که برای شرکت مخابرات و PAPها در نظر گرفته شده است، برای ما هم وجود دارد. ما هم در همین کشور و تحت همین قوانین کار می‌کنیم. به نظر من آن‌ها بیشتر به دلیل بحث محدودیت‌های تکنولوژیکی نمی‌توانند 8 مگابیت را ارائه کنند نه به دلیل وجود محدودیت‌های قانونی.
یعنی شما کاملا ادعای ارائه پهنای باند با سرعت تا 8 مگابیت روی سیم مسی را رد می‌کنید؟
درحال حاضر به‌هیچ وجه امکان ندارد که در ایران روی شبکه مسی، 8 مگابیت پهنای باند پایدار اتفاق بیفتد؛ مگر این‌که تغییرات زیادی در شبکه‌های مخابراتی رخ بدهد. این امر توسط موسسه تحقیقات مخابرات ایران آزمون شده و عدد پایداری که به دست آورده‌اند، خیلی کمتر از این‌ها است.
چند بوده؟
چند برابر کمتر از این است.
خزایی: به دلیل محدودیت‌هایی که در سیم وجود دارد، پهنای باند آن محدود است، این را هیچ‌کس نمی‌تواند کتمان کند. با تکنولوژی جدید VDSL، VDSL+و +2 ممکن است بتوان تا یک حدی به این یک سرعت رسید اما این سرعت خیلی محدود است. در کشور ما مخابرات برای 50 تا 70 سال قبل است. سیم‌کشی‌هایی که شده است، سیم‌کشی‌های تمیز و مرتبی نیست. همین لیکیج‌ها باعث می‌شود افت سرعت به‌خصوص در سرعت بالا وجود داشته باشد. پس یک محدودیت تکنولوژیکی وجود دارد و یک محدودیت ساخت در ایجاد ساختارهای مخابراتی سیمی در ایران وجود دارد. این‌ها همه دست به دست هم می‌دهند تا ما به آن اهداف موردنظرمان نرسیم. الان 8مگابیت و 10 مگابیت دیگر مطرح نیست،20مگابیت اینترنتی منظورم نیست، اینترنت سرعتی را عرض می‌کنم که شما می‌خواهید با آن کار کنید، ارتباط دیتا داشته باشید، تلویزیون تماشا کنید. وقتی این‌ها را با هم جمع می‌کنید، خیلی بیشتر از این‌ها خواهد شد. منتها ما به حداقل‌ها بسنده کرده‌ایم. در وضعیت فعلی دنیا، IPTVدو مگابیتی قابل قبول نیست؛ بنابراین درباره استانداردها و جهشی صحبت می‌کنیم که قرار است از جهش ADSLبه جهش فیبری وارد می شویم. این‌ها به لحاظ تکنولوژیکی و پهنای باند اصلا قابل مقایسه نیستند. نه تجهیزات فعلی، نه زیرساخت‌ها و نه وضعیت داخل کشور برای ارائه پهنای باند تاکنون مناسب نبوده‌اند. در خانه‌هایی که هفت، هشت‌‌سال است ساخته شده، می‌بینید سیم‌ها کیفیت ندارند یا زنگ زده‌اند. این معضل، معضل فراگیری است. این مشکلات باعث شده به آنچه می‌خواهیم تاکنون نرسیم. الان تلویزیونی که پخش می‌شود و IPTVمی‌گویند همان StandardDefinitionاست که دیگر خیلی نیست، الان تلویزیون خود ما که از طریق هوایی می‌گیریم خیلی بهتر از SDاست. اکنون FULLHDهم رد شده است. الان دنیا در حال ورود به UltraHDاست. بنابراین، این صرفا فقط در بحث IPTVیا کانال تلویزیونی نیست. بعد داخل کانال تلویزیونی شما چندین سرویس دیگری خواهید داشت. بحث shopping، گیم، e-learning، کنترل ترافیک و... را دارید؛ این‌ها وقتی که روی هم می‌نشینند، می‌بینید که دیگر این پهنای باند مورد نظر نیست.
پس معتقد هستید که حتی اگر 8 مگابیت هم بتوان روی سیم ارائه داد، عملا پاسخگوی نیازها نخواهد بود.
پاسخگوی نیازهای فعلی هم نیست، چه برسد به نیازهای آتی. چون روز به روز سرعت ITنمایی است. در دنیا سرعت ITروی موبایل را روی 100 مگابیت تست می‌کنند.
موبایل به این سمت در حال حرکت است و محدودیت‌های خاص خود را دارد. تاکید من بر این است که الان پهنای باند 8 و 10 مگابیت پاسخگوی نیاز روزمره ما نخواهد بود.
رحماندوست: به همین دلیل به ما مجوز ارائه پهنای باند 20 و 100 مگابیت را داده‌اند که حداقل بتوانیم 20 تا 100 مگابیت را ارائه کنیم. فقط این‌جا باید دقت کرد بحث‌هایی که مطرح می‌شود، فقط در رابطه با اینترنت نیست.
دقیقا همین را می‌خواستم بپرسم، موضوعی که بیشتر در مورد آن صحبت می‌کنیم، پهنای باند است، چه میزان از این 20 یا 100 مگابیتی که حداقل برای شما تکلیف شده، چقدر اینترنت و چقدر اینترانت باید باشد؟
خزایی: در مورد اینترنت ما طبق قوانین داخل کشور عمل می‌کنیم و به آن مقید هستیم. هرچه قانون وزارت ICTباشد، همان است؛ منتهی آن هم شرایط خود را دارد. ما می‌توانیم این را گارانتی کنیم که اختصاصی است، یعنی اگر دو مگابیت گفتیم، آن را واقعا تامین می‌کنیم و حاضریم روی آن SLAامضا کنیم.
اما ممکن است کسی به پهنای باند اشتراکی با هزینه کمتری نیاز داشته باشد.
خزایی: نه، ما اشتراک نداریم. ببینید وقتی صحبت از Airمی‌شود، در Airمی‌تواند shareباشد، یا یکی شما را هک کند و حتی آن پهنای باند ثابتی که وجود دارد، بین چند نفر تقسیم شود. در اوج ترافیک که همه متصل می‌شوند، سرعت پایین می‌آید.
ما دیگر این شرایط را نداریم. چون ما از منبع می‌گیریم، inputی هم ما که وارد خانه‌ها می‌شود، یک مگابیت خواهد بود. در بحث سرویس‌های اینترانتی که قاعدتا در پروانه‌ای که ما داریم، بحث صوت، دیتا، تصویر و ترکیبی از آن‌ها مطرح است. بنابراین محدودیتی برای پهنای باند نداریم. اینترانت نامحدود و اینترنت بر اساس قوانین کشوری عرضه خواهد شد. سرانجام سخت‌افزار هم باید پشتیبانی کند.
طبق تعهداتی که پروانه به عهده شما گذاشته، در سال اول یعنی سال 92 که کار خود را شروع خواهید کرد چه میزان باید سرویس ارائه کنید؟
خزایی: بعد از دو سال باید یک میلیون و در سال آخر سوم هم سه میلیون منصوبه داشته باشیم تا به هشت میلیون منصوبه برسد.
یک موضوعی که در اصول پروانه تصویب شده از سوی رگولاتوری آمده، شما محدودیت تکنولوژی برای سرویس‌دهی ندارید، یعنی میتوانید از فیبر استفاده کنید و...
خزایی: می‌توان استفاده کرد، نه این‌که نامحدود باشد. محدودیت این شکلی نداریم؛ یعنی این‌که حتما صرفا باید سیم باشد، بی‌سیم هم می‌تواند باشد. می‌تواند ترکیبی از سیم و بی‌سیم باشد.
می‌خواهم ببینم زیرساخت اصلی چه خواهد بود؟ سوالی که بین فعالان این حوزه مطرح است این است که آیا شما میتوانید از سیم مسی یا تکنولوژی وایمکس استفاده کنید؟
خزایی: زیرساخت ما کاملا فیبر است ولی جاهایی هست که به لحاظ محدودیت‌های دسترسی، این اجازه را دارید که آن را بی‌سیم کنید. فرض کنید جایی بروید که فعلا شرایط مهیا نباشد و موقتا بخواهید از وایرلس استفاده کنید، می‌توان به طور موقت از وایرلس استفاده کرد و بعدا هم آن را جمع کرد. اما این برای Last Mileیعنی دو کیلومتر آخر کار ما تعریف شده است؛ یعنی ما می‌توانیم در کل تهران وایمکس بدهیم، ولی چیزی از جنس تکنولوژی FTTAirیا چیزی که الان به‌عنوان وای‌فای به معنای محدود مطرح است، این امکان را داریم. در این باره Last Mileتعریف شده حداکثر دو کیلومتر آخر است.
پس می‌توان این نگرانی را این‌طور رفع کرد که قانون‌گذار در زمان صدور پروانه تمهیداتی هم برای حفظ بازار فناوری‌های دیگر اندیشیده است.
قاعدتا پروانه حقوق بقیه را در نظر می‌گیرد، کسی که برای ما پروانه صادر کرده، همانی است که برای دیگران هم صادر کرده و تعهد فرا اپراتوری دارد؛ یعنی نه وابستگی خاصی به ما و نه به جای دیگری دارد. بنابراین آن‌ها ملاحظات همه مسائل را کرده‌اند، ولی تکنولوژی در یک سری جاها کمک می‌کند، برای همین نمی‌توانند دقیقا بگویند وای‌فای یا بگویند وایمکس، بنابراین کلی عنوان می‌کنند که در قسمت آخر کارتان این اجازه را دارید که از روش ترکیبی استفاده کنید که می‌تواند شامل وایرلس هم باشد.
اعلام کرده بودید که مشهد اولین جایی است که کار اجرایی را شروع خواهید کرد، توضیح می‌دهید که در مشهد کار به کجا رسیده و برنامه‌تان برای توسعه چیست؟
هفت شهر اولی را که پروانه از ما خواسته بود در فاز اول اقدام کنیم، شروع کردیم؛ به غیر از اصفهان که شهرداری این شهر از نظر کار ITیا فاوا کارهای وسیعی در بحث فیبرنوری انجام داده است و ما امیدواریم بتوانیم زودتر تفاهم‌نامه‌ای با آن‌ها امضا کنیم. در دیگر شهرها کار ارتباطی و مطالعاتی را شروع کردیم، شهرداری، استانداری، مجموعه‌های ITشهر و... اعلام آمادگی و به‌شدت استقبال کردند که کار شروع شود.
در این راستا مجموعه مسئولان مشهد باتوجه به زیرساخت‌هایی که خودشان هم ایجاد کرده‌اند، بسیار اظهار علاقه و آمادگی کردند که کار سریع‌تر شروع شود و ما درحال انجام کارهای مقدماتی هستیم. البته در تبریز هم به همین صورت بوده و مسئولان قم نیز به‌شدت به شروع کار علاقه‌مندند. در تهران هم کارها در حال انجام است، ولی با توجه به وضعیت موجود و استقبالی که مشهد نشان داده، در این شهر کار زودتر شروع خواهد شد. همچنین مشهد در خیلی از قسمت‌ها، کانال مناسبی ایجاد کرده که این امر کار را برای ما راحت‌تر خواهد کرد. یکی از عواملی که می‌تواند به کار ما سرعت دهد، استفاده از کانال‌های مختلفی است که در شهرها ایجاد شده و هر شهری که این حالت را داشته باشد، ما در آن‌جا سریع‌تر به نتیجه خواهیم رسید.
در این هفت شهری که کار خود را شروع کردید، با چالش‌هایی با شهرداری مواجه نشده‌اید؟
خوشبختانه تاکنون شهرداری‌ها همکاری کرده‌اند. باتوجه به این‌که آن‌ها به دنبال خدمت به مردم هستند و ایجاد زیرساخت‌ها را در جهت خدمت به مردم و ارتقای شهر می‌دانند، از این کار استقبال کرده‌اند.
پس چرا اپراتورهای موبایل با این مشکل مواجه بودند، اما شما که با کندن زمین سروکار خواهید داشت، با این مشکل رو‌به‌رو نمی‌شوید؟
ما هم باید وارد عمل شویم، ممکن است ما هم در حین انجام کار با مشکلاتی مواجه شویم، ولی امیدواریم با تجربیاتی که از اپراتورها به دست آورده‌ایم و با روش‌های مختلف بتوانیم کاری کنیم که مشکلات زیادی را با شهرداری‌ها پیدا نکنیم.
خزایی: شهرهایی مثل شیراز با رایتل درحال همکاری است و تاکنون مشکلی دیده نشده است. به دلیل پایتخت بودن تهران، این شرایط طبیعی است، ولی در سایر شهرها ما این مشکل را نداریم.
شما که مشکل زیباسازی شهری نخواهید داشت؟ چون مشکل‌شان با اپراتورهای موبایل این است که می‌گویند مبلمان شهری به‌هم ریخته است.
نه، ما خوشبختانه این مشکل را نداریم، ممکن است جایی حفاری شود اما با تکنولوژی جدید ما دیگر نمی‌رویم لودر بیندازیم، یک تیغه می‌اندازند بلافاصله بعضی دستگاه‌ها خودشان به‌طور همزمان خاک را هم جمع می‌کنند. به همین دلیل مشکل به‌هم زدن چهره ظاهری شهر برای ما مطرح نیست؛ ضمن این‌که زیرساخت‌هایی هم از قبل ایجاد شده و ما امیدواریم بتوانیم از زیرساخت موجود استفاده کنیم و زیرساخت جدیدی ایجاد نکنیم. توانیر، شهرداری و... امکاناتی دارند که در اختیارمان قرار خواهند داد که ما حتی‌الامکان سعی می‌کنیم از آن‌ها استفاده کنیم. با تکنولوژی جدید هم ممکن است لازم نباشد، خیلی از مسیرهای سخت و طولانی را طی کنیم. مشکلات ما وقتی که به مرحله اجرا و سرکوچه‌ها رسیدیم، تازه شروع می‌شود.
چرا فکر می‌کنید در آن‌جا تازه مشکلات‌تان شروع می‌شود؟
بیشترین چگالی کار و حجم کار، هم به لحاظ کیفی و هم به لحاظ کمی در زمان اجرا صورت می‌گیرد. در این زمان، فیبر باید به تک‌تک خانه‌های مردم برود و ما مجبور خواهیم شد دیوار آن‌ها را سوراخ کنیم.
ممکن است اعتراض کنند و درگیری‌هایی با مردم پیش بیاید، اما جاهایی که ارگان‌های دولتی هستند، در حال هماهنگی هستیم. درحال حاضر حداقل با شهرداری مشکل این‌چنینی نداریم. امیدواریم که در لایه دسترسی یعنی جایی که با مشتری رو‌به‌رو می‌شویم، چالش کمتری داشته باشیم اما پیش‌بینی‌مان این‌طور نیست.
بهرغم تعهداتی که پروانه به عهده‌تان گذاشته، فکر می‌کنید چقدر از سهم بازار ایران را به خودتان اختصاص دهید؟
مرتضوی: طرح تجاری ما به دقت این موارد را بررسی کرده است. قبل از این‌که وارد بحث بازار شوم، این را بگویم که هر تکنولوژی جدیدی بعد از این‌که کارهای ترویجی آن انجام می‌شود، به همراه خودش نیازهای جدیدی می‌آفریند. ما معتقدیم در مورد ایجاد شبکه‌های پهن باند در کشور، همان‌طور که این اتفاق در تمام دنیا افتاد، در ایران هم امروز درصد کمی از پتانسیل بالقوه بازار پهن باند کشور است و دلیلی هم که تمام دنیا به سمت ایجاد زیرساخت‌های فیبر برای ایجاد شبکه‌های پهن باند رفته‌اند، همین است.
چون به هر حال زیرساخت‌های غیرفیبر برای ایجاد شبکه پهن باند، محدودیت دارند. به‌طور فیزیکی یعنی محدودیت فیزیکی یک Coreفیبر یک هزار گیگابایتی است، معنی‌اش این نیست امروز تکنولوژی اکتیو هزار گیگی وجود دارد، معنی‌اش این است که از نظر فیزیکی 5 سال یا 10 سال دیگر تا هزار گیگ روی فیبر قابل انتقال خواهد بود.
این را اصلا نمی‌توان با هیچ مدیای دیگری از جمله مس، Airیا هر مدیای دیگری مقایسه کرد. شبکه فیبر نوری که در لایه دسترسی توسط ایرانیان‌نت قرار است در ایران انجام شود، دو مشتری بزرگ و بالفعل و فوری خیلی بزرگ دارد. زیرساخت‌های دولت الکترونیکی را طبق قانون برنامه پنجم، دولت موظف است ایجاد کند.
در دولت الکترونیک یک‌سری خدمات به مشتری‌های نهایی ارائه می‌شود، شامل خانه‌ها و مردم و یک قسمت دیگر که بخش مهم آن است و اسم آن را مشتری‌های VIPمی‌گذارم، خدمات G2Gیا G2Bاست. این خدمات احتیاج به انتقال حجم زیادی از دیتا با امنیت بسیار بالا دارد. ارائه این خدمات، غیر از بستر فیبر راه‌حل فنی دیگری ندارد.
ما این ادعا را داریم و حاضریم راجع به آن بحث کنیم. وقتی از انتقال امن اطلاعات برای یک دیتاسنتری صحبت می‌کنیم که اطلاعات محرمانه یا اطلاعات خاص کشور در آن است، این دیتاسنتر باید با ریکاوری تایم در حد میلی‌ثانیه یا کسری از میلی‌ثانیه بتواند استحکام داشته باشد، دیگر در مورد مدیایی غیر از فیبر نمی‌توانید صحبت کنید. بنابراین مشتری بزرگ اول ما دولت است؛ نه به دلیل این‌که سهامدار ما است بلکه به ما نیاز دارد. مشتری دوم ما اپراتورهای دیگر هستند که به دلیل مشکلاتی که خودتان اشاره کردید که اپراتورها با شهرداری‌ها، زیباسازی و حتی با مردم مشکل دارند، در سقف هر خانه‌ای که یک BTSبالا می‌رود، مردم شکایت‌نامه به شهرداری می‌نویسند و اعتراض خود را اعلام می‌کنند. فضای ICTکشور چه بخواهد و چه نخواهد به سمت FMCیا FixMobileConvergenceباید پیش رود. ایجاد بستر FMCدر کشور کار ایرانیان‌نت است؛ یعنی ما بک‌هال اپراتورها را فراهم خواهیم کرد و در طرح تجاری ما حدود 50 درصد از کل درآمد ما توسط درآمدهای B2Gو B2Bخواهد بود. 50 درصدی که به مشتری نهایی یا به منازل یا تجارت‌های کوچک می‌خواهیم بدهیم، این 50 درصد حتی از نظر زمانی عقب‌تر است. B2Gو B2Bما در فروردین 93 که به اپراتوری تعهد داریم، امیدواریم خیلی زودتر از این زمان راه‌اندازی شود و درآمدزایی را برای ما و سهامداران داشته باشد.
در بحث دولت الکترونیک این برداشت را کردم که می‌خواهید با ابزار یا اهرمی به نام دولت، این خدمات را توسعه دهید. یعنی اگر دولت الکترونیکی می‌خواهد سرویس‌هایش را ارائه کند، باید مجاب شود که روی فیبر سرویس‌هایش را ارائه بدهد و مردم به صورت الزام از آن استفاده کنند.
مرتضوی: من عرض کردم بحث رانت نیست چون دولت سهامدار ما است، بحث نیاز است.
خب، در اپراتورهای دیگر هم دولت این سهم را دارد.
مرتضوی: طبق برنامه پنجم توسعه و بند تعهدات کمی مربوط به توسعه فناوری اطلاعات، 60 درصد کل خانوارها و 100 درصد کسب و کارها باید در انتهای برنامه پنجم به شبکه پرسرعت اطلاعات متصل باشند. این عدد حدود 20 میلیون است که ممکن است این 20 میلیون در آن تعهد 100 درصد کسب و کارها، یک مغازه خیلی کوچکی که دو نفر در آن کار می‌کنند هم به‌عنوان یک بیزینس درنظر گرفته می‌شود، اما در کنار آن فرض کنیم بانک‌ها و بیمه‌ها هم به‌عنوان بیزینس در نظر گرفته می‌شوند. از آن 20 میلیون تعهد دولت به مجلس یک تعدادی از آن‌ها VIPیا افرادی که امنیت بالا و سرعت بالا می‌خواهند و حاضرند هزینه آن را پرداخت کنند و مجوزهای لازم را هم در اختیار دارند، هستند. آن VIPها را دولت در آن برنامه‌ای که خودش بر مبنای بستر فیبر دارد، ارائه می‌کند. بدیهی است مثلا برای یک آرایشگاه مردانه که فقط برای نوبت‌دهی اینترنتی می‌خواهد از شبکه استفاده کند، شبکه ADSLفعلی شاید جوابگوست.
این VIPها شامل چه کسانی می‌شوند؟
بانک، دانشگاه‌ها، بیمارستان‌ها، مثلا کارت هوشمند ملی که در حال اجراست یا شناسنامه بهداشتی ملی که در برنامه وزارت بهداشت مطرح است. با هر کسی که صحبت می‌کنید، می‌بینید یک برنامه ICTبسیار قوی دارد، مثلا سیستم یکپارچه نظامند مالیاتی که این روزها مطرح است، تمام این‌ها بدون ایجاد ارتباطات پرسرعت و امن غیرممکن است. این‌ها VIPهایی هستند که اگر دولت بخواهد روی این‌ها برنامه‌ریزی کند، حتما باید زیرساخت فیبر لحاظ کند. برای ارائه بقیه تعهداتش تا 20 میلیون از شبکه‌های موجود وایمکس و ADSLاستفاده کنند. بنابراین دولت لاجرم سراغ ما خواهد آمد، نه به خاطر این‌که لطفی به ما کند، بلکه به ما نیاز دارد.
البته که دولت به همین دلیل هم به شما پروانه داده است.
شما اگر به ترکیب سهامداران ایرانیان‌نت هم توجه کنید، ترکیب سهامداران ایرانیان‌نت یک ترکیب بین بخشی یعنی حتی خارج دولت است، شما می‌دانید که مبین ایران یک شرکت دولتی نیست و بیشتر حاکمیتی است، تصمیم‌گیرانش هم دولتی نیستند، بلکه تصمیم‌گیران غیر‌دولتی از بقیه ارکان نظام هستند. صدا و سیما به دولت هیچ ربطی ندارد، بنابراین یک تصمیم‌گیری بین‌بخشی بوده و یک شرکت بین‌بخشی ایجاد شده که خدمات بین‌بخشی به کشور ارائه می‌دهد. یکی دیگر از دلایل ارائه این پروانه به ما این بود که هر 10 درصد افزایش ضریب نفوذ شبکه‌های پهن باند در کشورهای درحال توسعه، طبق آمار بانک جهانی 4/1 درصد GDPآن کشور را بالا می‌برد. در پایان یک دوره 4 یا 5 ساله از ایرانیان‌نت، ضریب نفوذ پهن‌باند در کشور 40 درصد افزایش پیدا خواهد کرد. با محاسبه‌ای ساده می‌توان گفت GDPایران حدود 24 میلیارد دلار افزایش پیدا می‌کند.
این تاثیر پهنای‌باند روی GDPپهنای باند بین‌الملل است یا به صورت ترکیبی است؟
حتما پهنای باند ترکیبی است.
چون در فرمول‌های ITUاینترانت خیلی کم در نظر گرفته می‌شود.
ما درباره E-Businessصحبت می‌کنیم، بازرگانی بین‌الملل ما الان سهم خیلی کمی از بازرگانی ما را دارد، در‌صورتی که در کشورهای دیگر ممکن است عدد دیگری باشد اما بازرگانی داخلی ما هر روز به صورت نمایی رشد می‌کند. بنابراین ما مدل خودمان را داریم و بدیهی است. یادتان باشد که من گفتم کشورهای درحال توسعه چون کشورهای توسعه یافته زیرساخت‌های پهنای باند خودشان را دارند، اما کشورهای درحال توسعه کشورهایی مثل ما هستند که اطلاعات بازار آن‌ها باید به زبان همان کشور بومی شود. الان تمرکز بازار ما بر داخل کشور است. حتی در مورد eBusiness، e-healthتمرکزمان بر داخل کشور است. ما هنوز نیاز داریم آموزش از راه دور را در داخل خود کشور گسترش دهیم. تمرکززدایی دانشگاه‌ها و استادهای درجه یک تهران و انتقال به استان‌ها و شهرهای دیگر نیاز ماست، شاید این نیاز یک کشور اروپایی که در یک شهر چندهزار نفری دانشگاه high-rankدنیا را دارند، نباشد اما در ایران هست.
این را در نظر بگیرید که ما از زبان ایران حرف می‌زنیم. تاکید می‌کنم این پهنای باندی که موجب افزایش GDPمی‌شود، همان پهنای باندی است که ما ارائه می‌دهیم و از جنس اینترانتی. 24 میلیارد دلار افزایش GBP، یعنی پولدار شدن همه مردم با هم نه فقط ایرانیان نت. در جیب ما نمی‌رود.
این را نه فقط به خاطر این‌که بحث ایران است، بلکه این سوال را به این دلیل مطرح می‌کنم که ما روی نموداری حرکت می‌کنیم که همه طبق این فرمول در حال حرکت و توسعه هستند.
ما سه سال رو به جلو حرکت می‌کنیم، بعد یک دفعه متوقف می‌شویم و می‌گوییم ما این‌جا اشتباه کرده بودیم یا در این محاسبات اشتباه کرده بودیم. برای همین من می‌گویم وقتی کار را شروع می‌کنیم، حداقل فرمول‌ها را درست کنار هم قرار دهیم تا به نتیجه درست برسیم.
شما به گزارش‌های ITUاشاره کردید، به طور قطع بنچ‌مارکی که برای ایجاد شرکت ایرانیان‌نت اتفاق افتاد، از بنچ‌مارکی که برای سایر اپراتورهای کشور و خیلی از پروژه‌های بزرگ ملی اتفاق افتاد، قوی‌تر و دقیق‌تر بوده است. به خاطر این‌که درباره پروژه چند میلیارد دلاری صحبت می‌کنیم که هزینه کل این پروژه در ظرف 10سال حدود شاید 30 میلیارد دلار باشد. بزرگ‌ترین پروژه زیر یک سقف در ICTکشور و شاید در حد پروژه‌های نفت و جز چند پروژه‌های بسیار بزرگ کشور است.
ایرانیان‌نت از ابتدا که کار خود را شروع کرد، بنچ‌مارک‌های بین‌المللی را جزو یکی از اصلی‌ترین واحدهای مونیتورینگ خود قرار داد. ما تمام اخبار و ترندهای بین‌المللی ICTرا مونیتور می‌کنیم و طرح تجاری خود را بر مبنای آن تصحیح می‌کنیم. ما بزرگ‌ترین مشاوران بین‌المللی دنیا را برای راه‌اندازی پروژه به کار گرفتیم که مشاورهایی هستند که چند ده میلیون پروژه FTTx را تاحالا اجرا کرده‌اند. آقای رحماندوست جزو راه‌اندازان پروژه ایرانسل بوده‌اند، این‌که شما پرسیدید که چرا با شهرداری دعوا نمی‌کنید، چون در ایرانسل دعواها را کرده‌اند و الان یاد گرفتند چگونه با شهرداری صحبت کنند. یک تجربه خوب، یک احساس نیاز و یک بنچ‌مارک بین‌المللی در این شرکت دور هم جمع شده که امیدواریم ما بیشتر از این‌که خودمان تجربه کنیم، از تجربیات دیگران استفاده کنیم.
در مورد انحصار، شما انحصار راه‌اندازی زیرساخت روی فیبر نوری را تا پنج سال دارید؟
رحماندوست: ما انحصار را در بحث کل پروژه FTTXدر پروانه داریم که تا چهار سال انحصار کامل است و بعد از سه سال هم اگر در مناطقی نتوانسته باشیم تا 50 درصد تعهد خود را اجرا کنیم، از ما گرفته می‌شود. اما در همه شهرهایی که تا 50 درصد تعهدات‌مان را انجام دهیم، تا هفت سال در انحصار ما خواهد بود. با توجه به این‌که تعهدات هم تعهدات زیادی نیست، مطمئنا موفق خواهیم شد. از نظر ما تا هفت سال به‌طور انحصاری در اختیار ماست؛ چراکه خودمان را برای این کار آماده کرده‌ایم.
آیا مجوز ارائه محتوا هم دارید؟
ما در بحث فیبر به منازل، انحصار کامل داریم و در رابطه با بحث محتوا وقتی فیبر و محتوا به منازل رسیده شود، ما در آن‌جا انحصار داریم. ولی این وضعیت حاکم نیست که فقط ما محتوا ارائه کنیم. ما تسهیل‌کننده‌ای هستیم که همه شرکت‌هایی که محتوا تولید می‌کنند، می‌توانند از این زیرساخت استفاده کنند و محتواهای خود را با روش‌هایی که با هم قرار خواهیم گذاشت و زیر نظر سازمان تنظیم مقررات اجرا خواهیم کرد، محتوای خود را ارائه کنند.
مسئولیت دروازه‌بانی محتوایی هم که عرضه می‌شود با شماست؟ یا شخص دیگری این کار را خواهد کرد؟
مشخصا بر اساس قوانین کشور عمل می‌شود و بر اساس قوانین کشور ما بستری ایجاد می‌کنیم که همه وارد شوند. این‌که محتوا چگونه و با چه مکانیزم کنترلی ارائه شود، بر اساس قوانین کشوری خواهد بود.
سوال اصلی این است که آیا ایرانیان‌نت می‌تواند با یک شرکت تولیدکننده محتوا قرارداد ببندد تا محتوا تولید کند و در اختیار شما قرار دهد؟
صد درصد، ایرانیان‌نت دنبال این موضوع است، اما آن محتوا براساس قوانین کشوری باید تولید شود.
خزایی: به هرحال ما به تشکیلات امنیتی و خود مردم یک‌سری تعهداتی داریم، یعنی تولیدکننده محتوا باید با ما SLAامضا و گارانتی کند که از نظر محتوا و بحث‌های امنیتی ایرادی ندارد. آن وقت اگه شرایط را پاس کرد، از این بستر استفاده می‌کند؛ یعنی دوباره یک تعهد هم به ما دارد.
رحماندوست: در کل ارائه محتوا می‌تواند از این مسیر باشد، تمام شرکت‌ها می‌توانند با روش‌های مشخص با ما هماهنگ شوند.
این‌که شما می‌گویید CPمی‌تواند با شما قرارداد ببیندد و برای شما محتوا را تولید کند، اما هم رگولاتوری و هم شورای‌عالی فضای مجازی این را در حوزه اختیارات شما نمی‌دانند.
ما بر اساس پروانه صحبت می‌کنیم. آن چیزی که در پروانه داده شده، به ما این اجازه را می‌دهد و گفته شده که ایرانیان‌نت باید اجازه بدهد از زیرساخت‌هایش برای تولید محتوا استفاده شود.
اما شورای‌عالی فضای مجازی و آقای سبوحی به‌صورت مشخص اعلام کرده‌اند که ایرانیان‌نت اجازه ورود به بحث تولید محتوا را ندارید.
ایشان اعلام کرده که ارائه محتوا انحصاری نیست و در انتهای صحبت‌هایش گفته که ایرانیان‌نت باید اجازه دهد از زیرساخت‌هایش برای ارائه محتوا استفاده شود.
اما شورای‌عالی فضای مجازی به صورت مشخص اعلام کرده که شما اجازه ورود به بحث محتوا را ندارید.
ما پروانه را از سازمان تنظیم مقررات گرفته‌ایم و بر اساس آن عمل می‌کنیم و تا حالا هیچ بحثی غیر از این با ما مطرح نشده است. ما بر طبق مسیری که در پروانه مشخص شده حرکت خواهیم کرد. ما بر اساس پروانه هم APو هم CPهستیم.
در مورد تعرفه خدمات آیا الان با رگولاتوری وارد مذاکره می‌شوید؟
نه، با توجه به تغییر قیمت‌ها و هزینه‌ها که الان وجود دارد، اجازه دهید بعد از این‌که هزینه‌ها کاملا مشخص و با سازمان تنظیم مقررات هماهنگ شد، اعلام کنیم.
پیش‌بینی شما چقدر خواهد بود؟
طرح‌های تجاری مختلفی در این وضعیت داشتیم. باتوجه به این‌که تفاوت نرخ دلار در سال پیش بسیار زیاد بود، امیدواریم با همین روند نزولی که شروع شده ادامه پیدا کند. سرویس‌ها آن‌قدر جذابیت دارند که توجیه اقتصادی هم برایشان داشته باشیم.
منبع : هفته نامه عصر ارتباط